Prvog aprila se mnogi trude da budu šaljivdžije, nekima to i uspije.

Svjetski dan šale se obilježava u Evropi od početka 19. vijeka, ali postoji mnogo različitih teorija i objašnjenja o tome kako je nastao.

Prema nekim tumačenjima ovaj praznik vodi porijeklo iz Starog Rima i biblijske tradicije, dok drugi smatraju da je nastao u srednjevjekovnoj Evropi.

Sa razvojem radija i televizije u 20. vijeku u prvoaprilsko zbijanje šala uključili su se i mediji nasamarivši publiku širom svijeta, u čemu je BBC imao zapaženu ulogu.

Ovo je pet takvih primjera.

1957. BBC I BERBA ŠPAGETA U ŠVAJCARSKOJ

Ugledna informativna emisija BBC Panorama objavila je 1957. jednu od najpoznatijih prvoaprilskih šala.

U televizijskoj reportaži prikazano je da zahvaljujući veoma blagoj zimi i uklanjanju opasnih špageti žižaka, švajcarski farmeri uživaju u velikom rodu špageta.

Gledaoci su imali priliku da vide kako se sa drveća beru špagete.

Ogroman broj ljudi bio je nasamaren, a štampa je danima pisala o tome.

Čak je i generalni direktor BBC-ja priznao ženi da „nije znao da se tako uzgajaju špageti”, posegnuvši i za enciklopedijom, ispričao je Majkl Pikok, jedan od urednika koji je odobrio prevaru u emisiji Svjedoci istorije.

1962. ŠVEDSKA I NAJLON ČARAPE ZA KOLOR TELEVIZIJU

Švedska SVT (Sveriges televizija) ugostila je u vestima tehničkog stručnjaka Kjela Stensona, koji je objavio da, zahvaljujući novoj tehnologiji, gledaoci mogu da dobiju televizor u boji.

U to vrijeme SVT je bio jedini TV kanal u Švedskoj i emitovao je crno-bijelu sliku, tako da je ovo bila velika vijest.

Stenson je objasnio da sve što gledaoci treba da urade jeste da navuku najlonsku čarapu preko TV ekrana, a mreža će proizvesti prelamanje svjetlosti i dati boju slici.

Hiljade ljudi je pokušalo to kod kuće.

Mnogi Šveđani se i danas sjećaju očeva kako su jurili kroz kuću pokušavajući da pronađu čarape da stave preko televizora, prenosi sajt Muzej šala u San Dijegu.

1976. KO MOŽE DUŽE DA LEBDI

Poznati astronom Patrik Mur pojavio se 1. aprila 1976. na BBC Radiju 2 i najavio da će tog jutra u 9:47 ljudi imati priliku da osjete ono što je nazvao „gravitacioni efekat Jupitera i Plutona”.

Rekao je da će se u tačno tom trenutku planete poravnati što će gravitaciju na Zemlji malo oslabiti, tako da ako skočite u vazduh tačno u pravom trenutku, skoro da ćete lebdjeti.

Tog jutra BBC je dobio stotine telefonskih poziva od ljudi koji su, navodno svjedočili tom fenomenu.

Među njima je bila i žena koja je tvrdila da su se ona i 11 njenih prijatelja vinuli sa stolica i lagano kružili po sobi, piše Gardijan.

1998. HAMBURGERI ZA LIJEVORUKE

U top listi Muzeja šala našla se i jedna reklama.

Lanac restorana brze hrane „Burger king” objavio je 1998. oglas u dnevniku Ju-Es-Ej Tudej da u ponudi ima i hamburger za lijevoruke, specijalno izmišljen za 32 miliona Amerikanaca koji se služe levom rukom.

Lanac je kasnije saopštio da je dobio hiljade narudžbina.

2008. LETEĆI PINGVINI NA ANTARKTIKU

Jedna od poslednjih širom svijeta poznatih BBC prvoaprilskih šala napravljena je tokom prirodnjačke serije „Čuda evolucije”.

Oni su navodno snimili leteće pingvine.

Voditelj Teri Džons, slavni član grupe Monti Pajton, prikazan je kako šeta sa pingvinima na Antarktiku, a zatim prati njihov let u amazonsku prašumu gde pingvini „provode zimu sunčajući se na tropskom suncu”.

Video je postao viralan na internetu, a ovde možete videti i kako je smicalica nastala.

Kako je Prvi april postao sinonim za šalu?

Neki vjeruju da je tradicija nastala zbog promjena u kalendaru, prenosi BBC Njuzraund.

Početak proljeća i sadnja cvijeća nekada su se smatrali početkom nove godine.

Kada je za početak nove godine uzet prvi januar, oni koji su nastavili da je slave krajem marta bili su ismijavani.

Ovaj period godine kada se budi priroda obilježavan je još u Starom Rimu – velikim festivalima obnove.

U sklopu tih svečanosti normalan život bio bi izvrnut naopačke.

Kako kaže istoričarka Andrea Livzi, „sluge su mogle da zapovijedaju gospodarima, a djeci je bilo dozvoljeno da kontrolišu roditelje”.

Postoje teorije koje smatraju da porijeklo prvoaprilskih šala datira iz biblijske tradicije.

Navodno praznik šale se slavi od kada je Noje prvi put pustio golubicu da provjeri da li se voda od velike poplave povukla.

Da je to bio prvi april potvrđeno je i u hebrejskoj Bibliji, kao i u Kuranu, prenosi Nacionalna geografija.

U tom tekstu se navodi i da je Pontije Pilat tog datuma poslao Isusa do judejskog kralja Iroda i nazad.

To se smatralo uzaludnim ili smicalicom.

SREDNJI VIJEK, LEGENDE I RIBA

Podvalu koja se praznuje baš tog dana napravili su stanovnici Gotama u Notingemširu u Srednjem vijeku, prema engleskoj legendi.

Gotam, čiji je naziv iskorišćen za priču o Betmenu, sada je prijatno selo popularno za porodični život, ali je su do prije nekoliko stotina godina njihovi mještani bili poznati po „ludilu”.

Narodno predanje kaže da je kralj Džon, poznat kao negativac u legendi o Robinu Hudu, trebalo da putuje kroz Gotam ka obližnjem Notingemu.

Svaka staza kojom je kralj išao postala bi javno dobro, pa su seljani odlučili da se prave blesavi da bi odvratili kralja – smatralo se da je zarazan.

Među ludorijama koje su smislili bilo je pravljenje ograde oko žbunja da spriječe kukavicu da pobjegne, ali i pokušaji da udave jegulje u ribnjaku.

Neki od najranijih zapisa o 1. aprilu koji je obilježen kao dan šale potiču iz Francuske i Holandije 1500-ih godina i zbog toga ljudi vjeruju da je to mogla biti sjevernoevropska tradicija koja se proširila na Britaniju.

U nekim djelovima Evrope je zapravo poznat kao aprilski dan ribe.

Ljudi misle da je to zato što oko 1. aprila u francuskim potocima i rijekama ima puno ribe i lako ih je uhvatiti.

Tako je ubrzo postala tradicija da se i 1. aprila nasamare ljudi.

„Još je uobičajen trik u Francuskoj, ali i drugdje u Evropi, zakačiti papirnatu ribu nekome na leđa prvog aprila, a takođe i pokloniti čokoladnu ribu”, kaže istoričarka.

Pojedini istoričari kažu da je priča koju je ispričao engleski pjesnik Džefri Čoser u 14. vijeku, kada se lisica šali sa pijetlom, prva referenca na šale koje se dešavaju 1. aprila.

Pjesnik zapravo ne pominje taj datum.

U pjesmi on kaže 32 dana „otkako je počeo mart”, što je protumačeno kao prvi dan aprila.

Oni koji ne vjeruju u ovu teoriju kažu da je samo koristio zbunjujuće riječi da bi ismijavao ljude u pjesmi.

Izvor: BBC na srpskom

Foto: Printscreen/Learn English by Pocket Passport