Za crnogorskog književnika i kolumnistu Andreja Nikolaidisa nije pitanje da li će Crna Gora uči u “Srpski svet”, on kaže da je ta zemlja već unutar političkog projekta koji Srbiji osigurava dominaciju u regiji Zapadnog Balkana, što je pokazalo i ustoličenje mitropolita Srpske pravoslavne crkve (SPC) u crnogorskoj istorijskoj prijestonici Cetinju u nedjelju, uprkos masovnim protestima Crnogoraca.

“Pravo pitanje je – ima li Crna Gora snage sada da izađe iz tog projekta?“, rekao je Nikolaidis.

Mitropolit crnogorsko-primorski Joanikije ustoličen je u nedjelju ujutro na Cetinju uprkos protivljenju nekoliko hiljada Crnogoraca, koji su dva dana držali blokirane ceste prema ovom gradu.

“SRPSKI SVET” KAO INAČICA “VELIKE SRBIJE”

Mitropolit Joanikije i patrijarh SPC-a Porfirije na Cetinje su došli helikopterom, u pratnji specijalne policijske jedinice, dok su istovremeno policijske snage u središtu crnogorske prijestonice i na cestama razbijali barikade koje su napravili građani, koristeći se suzavcem i šok bombama.

Protesti su pokazali napetosti u Crnoj Gori između stanovnika koji zagovaraju tješnje veze s Beogradom i Crnogoraca koji se tome protive, kao i snažan uticaj SPC-a i službenog Beograda na politiku u toj zemlji, članici NATO-a.

“Srpski svet” spominje se kao inačica “velike Srbije”, projekta koji je podrazumijevao pripajanje Srbiji dijelova teritorije susjednih zemalja na kojima žive Srbi, a zbog kojeg su u ratovima devedesetih godina prošlog vijeka stradale desetine hiljada ljudi.

Službeni Beograd kaže da danas nema pretenzija prema teritoriji susjednih zemalja. Srbijanski predsjednik Aleksandar Vučić kaže da je zvanična politika Srbije “da su granice Srbije nepovredive, tuđe nas ne zanimaju“.

‘VUČIĆ KONTROLIŠE VLADU CRNE GORE’

Ali, Vučić ne krije politički uticaj Srbije, prije svega, u Crnoj Gori i Bosni i Hercegovini, kroz srpske političke partije u tim zemljama lojalne Beogradu. Vučićev koalicioni partner i ministar unutrašnjih poslova Srbije Aleksandar Vulin direktno poziva na političku usaglašenost s Beogradom svih Srba bez obzira u kojoj zemlji nastale raspadom Jugoslavije živjeli.

“Ne budemo li ga mi stvorili (‘srpki svet’), bojim se da sledeću generaciju Srba nećemo ni dočekati“, rekao je Vulin za komercijalnu televiziju Pink, koja je bliska vladajućoj Srpskoj naprednoj stranici (SNS).

Politiku političke homogenizacije Vulin pravda potrebom da Srbi budu jak politički, ekonomski i vojni faktor na turbulentnom višeetničkom Balkanu, kojeg su kroz istoriju pratili razorni ratovi.

Nikolaidis kaže da “srpski svet” nije nikakav fantom, nego projekat koji je već formiran i živi.

“Političke posljedice ovoga što se desilo na Cetinju su hoće li (prosrpski) Demokratski front u potpunosti preuzeti Vladu (Crne Gore). Da li će Front, a preko Fronta Aleksandar Vučić, uspostaviti apsolutnu kontrolu nad Vladom Crne Gore. On u ovom trenutku ima kontrolu, ali ona nije potpuna“, kaže Nikolaidis.

“APSOLUTNA ZLOUPOTREBA POLICIJSKE SILE”

O uticaju Srbije i SCP-a na političke procese u Crnoj Gori za njega govori i činjenica da je helikopter Vojske Crne Gore, koja je članica NATO-a, na ustoličenje na Cetinje dovezao mitropolita Joanikija i patrijarha Porifrija, koji su protivnici NATO saveza.

Tokom demonstracija u nedjelju povrijeđeno je više policajca i građana. Više lica je privedeno, uključujući Veselina Veljovića, savjetnika crnogorskog predsjednika Mila Đukanovića. Nikoladis, koji je na dan ustoličenja takođe bio na Cetinju, kaže da je policija građane zasipala suzavcem. Kaže da to nije bilo prekoračenje policijskih ovlašćenja, već apsolutna zloupotreba sile. Rekao je da je policija gađala njega, bivšeg predsjednika Skupštine Crne Gore Ranka Krivokapića i Ivana Vujovića (Socijaldemokratska partija – SDP) dok su razgovarali s rukama u džepovima.

Za demonstracije na Cetinju Vučić je optužio Đukanovića i njegovu opozicionu Demokratsku partiju socijalista (DPS). Đukanovića je, takođe, optužio premijer Crne Gore Zdravko Krivokapić.

“CETINJE JE PLAKALO ZA DUBROVNIKOM I SREBRENICOM”

“Da govorimo o nekom drugom gradu, možda. Ali, Cetinje nije prostor Mila Đukanovića. Ovo što se zbivalo na Cetinju najmanje ima veze s Đukanovićem. Protest je pitanje duha jednog grada, a ne politička volja Đukanovića. Mnogi koji su učestvovali u protestima su bili vrlo nezadovoljni zbog toga što su se ljudi iz DPS-a, uključujući Đukanovića, uopšte pojavili na protestima“, kaže Nikolaidis.

“Cetinje je devedesetih godina bio grad koji je bio najveći neprijatelj, ili, ako hoćete, jedini koji se suprotstavljao Đukanoviću i DPS-u. Cetinje je grad sa antiratnom i antifašističkom tradicijom, to je jedini grad sa većinskim pravoslavnim stanovništvom gdje se plakalo za Srebrenicom i pjevalo – ‘Oprosti nam, Dubrovniče’, u trenutku kada je Đukanović vodio suprotno politiku”, zaključio je Nikolaidis.

Armin Aljović (Al Jazeera)

Foto: Printscreen