Dijaspora Crne Gore u prošlosti i sadašnjosti (67): Komunikacija sa iseljenicima
Predstavnici Centra su se, u tim susretima, obraćali mnogim povodima i nastojali da konstruktivno djeluju. Ističemo samo dio posjeta delegacija Centra ili širih delegacija, kao i organizovanih posjeta iseljenika u kojima je Centar bio domaćin u periodu prvih par godina djelovanja Centra (period 2002-2004)
U skladu sa obavezama koje proizilaze iz osnivačkog akta i potrebama da se obnove pokidane veze Crne Gore sa njenom dijasporom, Centar je za relativno kratko vrijeme uspostavio čvrstu komunikaciju sa svim većim iseljeničkim klubovima, kao i aktivnim pojedincima.
Komunikacija je bila uglavnom elektronska ali i lična i odnosila se na sva pitanjaod interesa za iseljenike. Centar je iseljeničkim klubovima pružao pomoć u realizaciji planiranih aktivnosti (organizacija susreta iseljenika u iseljeničkim sredinama ili matici, povezivanje sa državnim organima i institucijama od interesa za rad iseljeničkih organizacija i pojedinaca, predstavljanje turističkih potencijala Crne Gore u iseljeničkim sredinama, prezentacija kulturnih vrijednosti Crne Gore, pomoć u organizovanju susreta i saradnje iseljenika praćenih sa istaknutim predstavnicima zemalja u kojima žive u matici Crnoj Gori i sl.).
Posjeta predstavnika društva „Peroj 1657 “ Cetinju 2004. godine
Osim komunikacije sa iseljeničkim klubovima i pomoći koju Centar pruža u osmišljavanju i realizaciji pojedinih njihovih aktivnosti, komunikacija sa iseljenicima i njihovim organizacijama podrazumijevala je i pružanje pomoći u:
■ obezbjeđivanju odgovora na iseljenička pitanja od nadležnih organa Crne Gore (carinski problemi, penzijska primanja iz inostranstva, kupovina nekretnina, mogućnosti
investiranja i sl.);
■ organizovanju pošiljki humanitarne pomoći iseljenika Crnoj Gori;
■ prosljeđivanju iseljeničkih predloga i zahtjeva nadležnim institucijama;
■ rješavanju raznih pojedinačnih problema iseljenika (državljanstvo, putne isprave, izvodi iz matičnih knjiga i sl.)
Crnogorski iseljenici u Kanadi
Predstavnici Centra su tokom, više od deceniju dugom radu Centra, obavili veliki broj posjeta iseljeničkim sredinama. Neposredni susreti su neophodni radi ostvarivanja ličnih kontakata i neposredne razmjene mišljenja o mnogim pitanjima. Povodi su bili različiti: godišnje konferencije pojedinih udruženja, sastanci asocijacija, razni jubileji, tematske konferencije i sl. Obično su to bile veće delegacije koje su uključivale predstavnike Vlade, lokalnih samouprava, raznih asocijacija i drugih, u kojima su predstavnici Centra, po prirodi svoga posla, najbolje informisani o aktivnostima domaćina u dijaspori, najčešće obavljali organizacionu ulogu i imali aktivno učešće u radu.
Opis tih susreta, koji su po pravilu imali radni dio i druženje, bi zahtijevao puno prostora. Najčešće su to bili susreti sa žustrom ali korektnom razmjenom mišljenja, vrlo često polarizovanim stavovima, kadkad praćeni prepirkama, jer je slika dijaspore po mnogo čemu bila veoma slična onoj u matici Crnoj Gori. Druženjem u večernjim časovima, prevazilazili su se sukobi i nalazili kompromisi.
Mihajlo Škoko i Milan Vukčević
Predstavnici Centra su se, u tim susretima, obraćali mnogim povodima i nastojali da konstruktivno djeluju.
Ističemo samo dio posjeta delegacija Centra ili širih delegacija, kao i organizovanih posjeta iseljenika u kojima je Centar bio domaćin u periodu prvih par godina djelovanja Centra (period 2002-2004).
Prva posjeta predstavnika Centra na čelu sa Milanom Vukčevićem je bila avgusta 2002. godine, zbog blizine, Udruženju Crnogoraca u Skadru Morača Rozafa. Vođeni su iscrpni razgovori sa Predsjedništvom udruženja na čelu sa Milanom Brajovićem.
Utvrđen je generalni stav da Crnogorska manjina u Albaniji mora imati ista prava kao i Albanska manjina u Crnoj Gori. Iz ovakvog pristupa proistekli su partikularni zahtjevi naše manjine u Albaniji: angažovanje učiteljice koja bi dopunski učila djecu u Skadru na crnogorskom jeziku do četvrtog razreda osnovne škole; ravnopravan tretman za mlade ljude radi upisa u srednje škole i na fakultete u Crnoj Gori; pravo na zdravstvenu zaštitu za slučajeve kada to nije omogućeno u albanskoj sredini; mjesečna pomoć Udruženju koja bi se koristila za finansiranje lista na crnogorskom jeziku i organizaciju kulturnih događaja. Ovi zahtjevi su uredno procesuirani prema MVP na dalje razmatranje i realizaciju.
Susret sa delegacijom australijskog Charles Sturt Univerziteta
Iste godine gost Centra za iseljenike je bila delegacija crnogorskih iseljenika iz Peroja u Istri. Posjetili su staru domovinu svojih predaka čiju kulturu i običaje čuvaju preko 350 godina. Delegaciju su sačinjavali Klaudio Vitasović, načelnik opštine Vodnjan u čijem je sastavu i mjesto Peroj, Slobodan Draković, zamjenik načelnika, Mihajlo Škoko, predsjednik Društva Perojskih Crnogoraca Peroj 1657, Mitar Vučerić, potpredsjednik i Dragan Vučerić član predsjedništva Društva. Delegaciju su primili Ministar inostranih poslova dr Dragiša Burzan i Ministar prosvjete dr Slobodan Backović i dogovorili razne oblike saradnje.
Gosti iz Peroja su ovom prilikom posjetili Cetinje i razgledali bogate eksponate Cetinjskog muzeja. Zatim su sa zanatskom radionicom Rakočević iz Bijelog Polja ugovorili nabavku crnogorskih narodnih nošnji. Na kraju posjete izrazili su zadovoljstvo zbog posjete Crnoj Gori i sa svoje strane najavili intenzivniju saradnju sa domovinom svojih predaka.
Susret sa delegacijom australijskog Charles Sturt Univerziteta
Septembra mjeseca 2002. godine delegacija Centra koju su sačinjavali predsjednik upravnog odbora prof. dr Nebojša Vučinić i direktor prof. dr Milan Vukčević prisustvovala je Svjetskim susretima crnogorskih iseljenika u Njujorku.
Tom prilikom obavljeni su mnogi susreti sa predstavnicima naših iseljeničkih klubova (Crnogorska asocijacija Amerike i Kanade, Udruženje Malesija, Udruženje Primorje, Udruženje Behar, Udruženje Rumija), pojedincima kao i diplomatskim predstavnicima Jugoslavije i Slovenije. Iz tih susreta proistekli su zajednički stavovi delegacije oblikovani u formi predloga, koji su upućeni preko MIP-a Vladi Crne Gore, a odnosili su se na sljedeće: treba podržati trend da se postupno stvaraju nacionalno miješana udruženja iseljenika iz Crne Gore i tako osnažiti suživot i toleranciju različitih nacionalnosti matice i dijaspore Crne Gore; potrebno je otvoriti Crnogorski konzulat i Kulturno-informativni centar u Njujorku jer je iz mnogo razloga od velike važnosti imatiostrvo domovine u ovom gradu koji mnogi s pravom nazivaju Centar svijeta; neophodno je angažovati našu mlađu i obrazovanu dijasporu u Americi na zajedničkim projektima i tako djelovati na objedinjavanju intelektualnog kapitala matice i dijaspore Crne Gore.
Sa crnogorskim iseljenicima u Beču
Oktobra 2002. godine obavljen je sastanak sa Savezom crnogorskih udruga Hrvatske (SCUH) kojem su pored predstavnika Centra (Milan Vukčević i Elvira Bekteši) prisustvovali i Jusuf Fetahović, šef misije Crne Gore u Zagrebu, predsjednik SCUH Draško Radusinović, zatim Jovan Radonjić, Veljko Bulajić, Drago Kastratović, g-din Bulatović, predsjednik udruženja iz Varaždina i dr. Poslije iscrpne razmjene mišljenja, afirmisani su predlozi za prevazilaženje sukoba u rukovodećim strukturama crnogorske dijaspore u Hrvatskoj i unapređenja saradnje matice i dijaspore Crne Gore.
Zahvaljujući aktivnosti Crnogorske Etničke Zajednice Australije i njenog sekretara prof. dr Hasba Skoka (rodom iz Crne Gore) delegacija australijskog Charles Sturt Univerziteta koju su činili prof. Ian Goulter, rektor, prof. John Hicks, dekan ekonomskog fakulteta i prof. Hasbo Skoko boravila je u Podgorici juna 2003. godine, na poziv Centra za iseljenike i Univerziteta Crne Gore.
Charles Sturt Univerzitet ima preko 32.000 studenata, drugi je univerzitet po broju studenata u Australiji i sarađuje sa više univerziteta u svijetu. Delegaciju su primili, potpredsjednik skupštine Rifat Rastoder, pomoćnik ministra prosvjete i nauke Radovan Damjanović, dekan pravnog fakulteta, prof. dr Dragan Vukčević, dekan ekonomskog fakulteta, prof. dr Vujica Lazović, kao i rektor Univerziteta Crne Gore, prof. dr Ljubiša Stanković. S obzirom na geografsku udaljenost dogovoreno je da se pripreme konkretni oblici saradnje elektronskim putem.
Petrovdanski sabor u Rijeci 2004. godine
Delegacija je uručila zvanični poziv crnogorskom državnom univerzitetu za posjetu visokoškolskim institucijama Australije. U Nirnbergu je marta 2004. godine održan Sajam turizma na kojem je predstavljena turistička ponuda Crne Gore. Organizator crnogorske prezentacije je bila opština Bar. Crnogorski štand je bio veoma zapažen.
Sajmu je prisustvovala crnogorska delegacija na čelu sa potpredsjednikom vlade Crne Gore Branimirom Gvozdenovićem. U delegaciji su bili i predsjednik opštine Bar Anka Vojvodić sa saradnicima, kao i Milan Vukčević i Elvira Bekteši iz Centra za iseljenike.
Delegacija je imala niz razgovora sa njemačkim privrednicima što je nastavak dosadašnje uspješne saradnje koja je posebno intenzivirana formiranjem franačko-crnogorskog udruženja FRAMOG.
Tim povodom u hotelu Arvena u Nirnbergu je organizovana svečanost kojoj je prisustvovalo preko 150 zvanica, među njima i veliki broj Njemaca, prijatelja Crne Gore.
XV crnogorski susreti u Las Vegasu i Njujorku, oktobar 2004. godine
Bio je prisutan i dr Gunter Beckstein, potpredsjednik vlade Bavarske. Crnogorska delegacija je posjetila i kompaniju OPPEL koja je sklopila ugovor sa crnogorskom firmom Horizon Logistic o prodaji i servisiranju automobila Mercedes za šire područje Balkana.
Delegaciju je primio i gradonačelnik grada Azbaha u kojem je sjedište OPPEL-a.
U restoranu Oberkrainer am Hauptmarkt je organizovana nedjelja crnogorske kuhinje koju je posjetio veliki broj Njemaca i naših iseljenika i uživao u pršuti, njeguškom siru, raštanu i kaštradini, suvom krapu i drugim tradicionalnim crnogorskim jelima.
U Beču je aprila 2004. godine održana svečana skupština crnogorsko-austrijskog udruženja Montenegro. Udruženje je registrovano u Austriji i primljeno u Savez crnogorskih asocijacija Evrope (SCAE).
Predsjednik udruženja je Tatomir-Tale Banićević, dugogodišnji uspješni privrednik u Beču. Na skupštini je bilo prisutno oko 100 crnogorskih građana koji žive i rade u Austriji, porijeklom iz raznih krajeva Crne Gore (Rožaje, Bar, Podgorica, Nikšić, Bijela).
Takođe, prisustvovali su i Austrijanci, članovi udruženja i gosti. Među prisutnim austrijskim gostima su bili i Clarisse Pasetory (Savjetnica ministra spoljnih poslova Austrije), Horst Bender (Menadžer direktor HBE– podpredsjednik udruženja Montenegro), Dr Rudiger Stix (Predstavnik Bečkog parlamenta), Cristian Passin (Menadžer za jugoistočnu Evropu) i mnogi drugi.
Skupštini su prisustvovali i potpredsjednik SCAE Jovan Radonjić i direktor Centra Milan Vukčević. Istaknut je visok stepen jedinstva crnogorske dijaspore u pogledu ključnih opredjeljenja kao i interesovanje velikog broja crnogorskih građana širom Austrije da se učlane u udruženje.
XV crnogorski susreti u Las Vegasu i Njujorku, oktobar 2004. godine
Posebno je naglašena želja da udruženje djeluje u cilju uspostavljanja čvrstih veza između stare i nove domovine. Planirano je da u udruženju gostuju istaknute austrijske ličnosti iz politike, privrede, kulture i sa univerziteta. Ti susreti bi bili iskorišćeni ne samo za popularizaciju Crne Gore, već da bi se predlagali i konkretni projekti posebno uoblasti turizma, kulture i međuuniverzitetske saradnje, pri čemu bi se tako osmislilasaradnja da budu uključena sredstva iz fondova Evropske Unije.
U organizaciji Nacionalne zajednice Crnogoraca Hrvatske (NZCH) u Rijeci jula mjeseca održan je tradicionalni Petrovdanski sabor. Ovoj manifestaciji je prisustvovala i delegacija Centra za iseljenike u sastavu prof. dr Milan Vukčević i Elvira Bekteši. Tom prilikom, prigodnim govorima na skupu su se obratili Dušan Mrdović, generalni konzul SCG u Rijeci, dr Radomir Pavićević, predsjednik NZCH, Marko Špadijer, sekretar Matice Crnogorske i Milan Vukčević, Direktor Centra za iseljenike. Promovisane su knjige Lovćen Njegoš i Meštrović, Skijama kroz Crnu Goru, Očevo ognjište i Kaliježi, održana sportska takmičenja, priređena izložba slika akademskog slikara Stanka Grubača, kao i revija crnogorske narodne nošnje. Posjećenost i organizacija ove manifestacije su bili na visokom nivou.
XV crnogorski susreti u Las Vegasu i Njujorku, oktobar 2004. godine
Oktobra 2004. godine Centar za iseljenike je organizovao posjetu dijaspori Crne Gore u Sjevernoj Americi. Delegacija u sastavu: Zuvdija Hodžić, književnik i publicista, Dragan Sekulović, pomoćnik ministra inostranih poslova Crne Gore, Suljo Šabović, sekretar Sekretarijata za upravu opštine Bar, prof. dr Milan Vukčević, direktor Centra za iseljenike je tokom dobro organizovanog boravka posjetila više iseljeničkih sredina, obavila veći broj radnih sastanaka i dogovora.
Delegacija je prisustvovala XV crnogorskim susretima u Las Vegasu kojima je prisustvovalo oko 40 delegata iz Amerike (Njujork, Kalifornija, Čikago itd.) i Kanade. Osnovna tema Susreta, u radnom dijelu i neformalnim susretima, bio je crnogorski iseljenik, njegovodnos prema tradicionalnim vrijednostima, prilagođavanje novoj sredini, veza sa organizovanom dijasporom i maticom. Opšte je mišljenje da samo onaj koji je uspješan u svom radu, bez obzira na profesiju, koji svojim idejama i osmišljenim projektima inspiriše, koji poštuje drugoga i koji korektno i civilizovano komunicira, može afirmisati crnogorske vrijednosti i biti njen dostojan predstavnik u novoj sredini.
U Njujorku je 13. oktobra 2004. godine održan sastanak sa oko 20 iseljenika sa područja Plava i Gusinja na čelu sa Refkom Radončićem. Ističemo neke akcente vođenih razgovora: Dijaspora je spremna da ulaže u maticu ali samo ako ima potpuno definisanu pravnu regulativu i bankarsku podršku; Crna Gora mora biti građanska država i to mora biti jasno ugrađeno i u školske programe; Neophodno je definisati što više programa iz malog i srednjeg biznisa koje bi iseljenici podržali. Posebno je izražen interes za svoj kraj jer bi time obezbijedili zapošljenje za ljude koje najvećim dijelom izdržavaju rođaci iz dijaspore; Put Podgorica – Gusinje je preduslov razvoja ovog kraja.
XV crnogorski susreti u Las Vegasu i Njujorku, oktobar 2004. godine
U Bošnjačkoj kući u Njujorku je 14. oktobra 2004. godine održan sastanak saoko 15 iseljenika sa područja Plava i Gusinja. U razgovorima su grupu biznismena predvodili: Džemal Hot – Predsjednik kongresa Bošnjaka iz Crne Gore za Sjevernu Ameriku i Kanadu i Bajram Murić – Predsjednik islamske zajednice Sjeverne Amerike i Kanade. Istaknuto je: Neophodno je da Bošnjaci u Ustavu Crne Gore u skladu sa međunarodnim pravom i zbog broja na posljednjem popisu budu tretirani kao konstitutivni narod; Optimalna Crna Gora je građanska država u kojoj bi bila zagarantovana sloboda vjeroispovijesti; Neophodno je u Crnoj Gori stvoriti uslove za plasman kapitala. Obavljeni su razgovori sa jednim brojem mlađih iseljenika koji su veoma uspješno uključeni u američko društvo.
Polazeći od činjenice da je intelektualni kapital, najveći kapital jedne zemlje, pominjemo jedan broj njih za koje smatramo da bi mogli biti angažovani na konkretnim projektima u Crnoj Gori: Marko Krivokapić, Ivica Ivanović, Ranko Batljan, Danilo Petranović i drugi.
Dr Nenad Popović i Vojislav Vuksanović na osnivačkoj skupštini SCAE
Sedma redovna sjednica Saveza Crnogorskih Asocijacija Evrope (SCAE) održana je 13. i 14. novembra 2004. godine u Schney, Njemačka. Osim predstavnika udruženja iz Njemačke, Holandije, Austrije i Hrvatske, skupu su prisustvavali i predstavnici diplomatskih predstavništva SCG: Miodrag Vučinić (Diseldorf), Zoran Janković (Strazbur), Slobodan Racković (Štutgart), dr Miodrag Gomilanović (Berlin) i Nikola Cigoj (Beč).
Iz Crne Gore skupu su prisustvavali prof. Milan Vukčević direktor Centra za iseljenike i Danilo Popović predsjednik Saveza samostalnih sindikata Crne Gore.
Skup je bio izuzetno dobro organizovan i posjećen (oko 90 ljudi). Glavni zaključci koji su posebno apostrofirani su: Značajni su pozitivni pomaci na planu jačanja jedinstva dijaspore, nema podjela na konfesionalnoj i regionalnoj osnovi. Izražena je puna podrška projektu crnogorske nezavisnosti. Preovlađujući je stav da na rukovodećim mjestima u crnogorskim udruženjima treba angažovati mlađe iseljenike.
Sa sjednice SCAE 2004. godine
Klubovi treba da u svoje aktivnosti uključe ne samo materijalnu pomoć, već i lobiranje za Crnu Goru. Istovremeno je visoko ocijenjen rad Centra za iseljenike. Istakut je visok kvalitet lista Dijaspora Crne Gore i podržan projekat Istorija Crne Gore. Traženo je da se Centar kadrovski i materijalno ojača kako bi još uspješnije radio na obimnim zadacima.
Traženo je da visoki predstavnici Crne Gore u program zvaničnih posjeta evropskih zemalja uključe i posjetu crnogorskim udruženjima u tim zemljama. Ovo je od velikog značaja za reputaciju tih udruženja u zemljama njihovog prebivališta, a veoma često, od pomoći domovini zbog uticaja i uvažavanja naših iseljenika.
Glavna fotografja: Crnogorski iseljenici u Kanadi