Opština Gusinje, u saradnji sa Fondacijom Gusinje i Turističkom organizacijom Gusinje,  organizovala je 31. jula u Grebajama „Dane dijaspore“.

Porodica pokojnog Hamdije Hamda Čekića, Nacionalni park “Prokletije” i Planinarsko društvo “Karanfil” Gusinje i ove godine, posljednjeg vikenda jula, organizovali su tradicionalni međunarodni planinarski skup “Druženjem protiv zaborava” i uspon Hamdovom stazom na vrhove Valušnice – Popadiju, Talijanku i Maju e Can. Bio je to jubilarni, deseti skup.

Druženje uz  igru i pjesmu u dolini Grebaje

Tim izvanredno organizovanim i vrlo zanimljivim manifestacijama prisustvovalo je i nas osmoro iz Podgorice. I opet su nam, kao i početkom juna, u Grebaji bili domaćini Bimber Jadadić i Rifat Mulić.

Popularni Bimbo danima je od zraka do mraka nesebično brinuo o svemu kako bi ovdje sve besprekorno funkcionisalo.

Opština Gusinje jedna je od najmlađih opština u Crnoj Gori, jer je 26. februara 2014. godine vratila status opštine.

U okolini Gusinja nalaze se tri najviša vrha Crne Gore: Zla Kolata, Dobra Kolata i Maja Rosit. Na ovom području nalazi se i Nacionalni park “Prokletije”.

U Gusinju se održava nekoliko kulturnih manifestacija. Posebno su značajni Zavičajni susreti, koji se kroz “Dane dijaspore” održavaju tokom ljeta, kada ovdje boravi veliki broj ljudi iz inostranstva. Najviše koji su rodom iz Gusinja i Plava.

Detalj sa druženja

Prokletijski vrhovi iz godine u godinu privlače sve veći broj planinara i ljubitelja prirode, a tako je bilo i 30. jula ove godine.

Jedna od najposjećenijih staza na Prokletijama je Hamdova staza, duga oko 12 kilometara. Ide se na tri vrha: Popadiju 2.057, Talijanku 2.056 i Valušnicu na 1.876 metara nadmorske visine. Dolina Valušnica je zbog svojih prirodnih ljepota proglašena za rezervat Nacionalnog parka “Prokletije”. Osim njenih prirodnih ljepota, posebnu znatiželju posjetilaca privlače crteži iz praistorije na kamenoj ploči iz doba neolita, 600 godina prije nove ere.

Park krase vodotoci, izvori pitke i mineralne vode, rječice i lednička jezera među kojima se ljepotom izdvaja Hridsko jezero.

Sa vrha Popadija pruža se nezaboravan pogled na obližnje Karanfile, a onda dalje na masiv Prokletija.

Druženje učesnika skupa započelo je u petak poslijepodne 30. jula, kod Planinarskog doma “Karanfil” u Grebajama, uz tradicionalno nalaganje logorske vatre, a nastavljeno sjutradan usponom na tri prokletijska vrha.

Uspon Hamdovom stazom organizuje se od 2012. godine u znak sjećanja na Hamdiju Hamda Čekića, koji je bio istaknuti član Planinarskog kluba „Karanfili“ iz Gusinja.

“Ovogodišnje okupljanje ima poseban značaj jer je jubilarno. Ono je okupilo, pored planinara iz skoro svih gradova Crne Gore, planinare iz svih republika nekadašnje nam zajedničke domovine Jugoslavije. Na druženju su, pored planinara iz država iz okruženja, učestvovali i planinari iz SAD, Kanade, država članica Evropske unije, Rusije i Turske tako da je susret imao međunarodni značaj.

Rifat Mulić

Ove godine na uspon je pošao najveći broj planinara, a najbrojniji su bili planinari iz Srbije. Imao sam priliku da i ja izađem, i pored narušenog zdravlja, na visinu od 1.870 metara nadmorske visine da se pozdravim sa učesnicima uspona, porazgovaram, saslušam njihove utiske. Kao predstavnik Planinarskog društva ‘Karanfil’, koje je organiziralo ovo druženje i pružilo potrebnu logističku podršku, mislim da je skup bio izvanredan (posebno u odnosu na uslove u kojima je organizovan) i da treba organizovati što više ovakvih druženja u prirodnom okruženju. Posebno ističem učešće naše mladosti iz dijaspore. Mladima ovo dobro dođe da upoznaju ljepote Crne Gore, krećući se najljepšim vidikovcima Prokletija”, kazao nam je Rifat Mulić.

Dolina Grebaje nalazi se na sedam kilometara od Gusinja. Atrakcija doline Grebaje je stijena Mačiji poljubac ili Šuplja vrata. To čudo prirode je pravo umjetničko djelo. Izgleda kao dva mačeta koja se ljube.

U okviru manifestacije “Gusinjsko ljeto 2021” održani su zavičajni susreti u dolini Grebaje pod nazivom “Dan dijaspore”. Posjetioce je zabavljao i Beki Bekić, poznati folk pjevač, kompozitor i tekstopisac. Rodom je iz Gusinja, a čest je gost naše dijaspore.

“Ovo mi je četvrti put da dolazim na ove skupove. Ranije sam dolazio da učestvujem i u humanitarnim akcijama kada smo zajedno sa Fondacijom Gusinje pravili put i tribinu sa koje se govornici obraćaju okupljenim, na kojoj pjevaju pjevači, glume  glumci… Hamdovom stazom išao sam kao dječak. Obišao sve ove planine. Drago mi je da se sve ovo godinama ovako lijepo organizuje i što se skupljaju naši iseljenici da se ne zaboravimo. Gusinjani i Plavljani žele da se druže, ovdje stiču nova poznanstva i iskustva, a posebno je bitno što se ovdje mladi upoznaju sa svojom rodbinom”, kaže Bekić.

Beki Bekić

Svim ovim što smo vidjeli i doživjeli tokom trodnevnog boravka u Grebaji i okolini oduševljen je i Ratko Popović, dugogogodišnji planinar iz Podgorice, koji je, kako to planinari kažu, osvojio gotovo sve planinske vrhove u ovim krajevima i o njima sve zna.

“Srećan sam, kao uvijek, kad idem prema Prokletijama. Srećan iz puno razoga. To je planina koju izuzetno volim, koju sam zavolio ne samo kroz njene izuzetne ljepote. Surova je s najljepšim i najsurovijim vrhovima koji paraju nebo, za koje ti se čini da ih samo orlovi i divokoze mogu posjetiti. Na drugom dijelu su šumovite i pitome sa divnim travnatim padinama. Prokletijske doline Grebaja i Rapojana i Babino polje i druge su jedna divna igra prirode. Jezera i planinske rijeke su priča za sebe. Toliko divote okružene još ljepšom divotom. Hridsko jezero, Visitorsko, Plavsko, jezera ispod vrha Maja e jezerce… Oko skakvice sa bojom vode čija se ljepota ne umije opisati. Stranci ga zovu Blue eye – plavo oko, jer takve plave boje nigdje u svijetu nijesu vidjeli. Divlja snaga rijeka i potoka kad se otapaju snjegovi, krasni vodopadi, privremena jezera Grebajsko, Ropojansko… Fantastična flora Prokletija…

Ali, opet, sve to ne bilo tako lijepo da nije Rifata Mulića, Mića i Danijele Praščević, Omera i Admira Lalića, Zuvdije Barjaktarovića, Bimbera Jadadića i mnogih drugih koje očekujem sa radošću da sretnem prilikom ovog druženja. Znam da ćemo se podsjetiti mnogih lijepih zajedničkih događaja koje smo imali obilazeći vrhove ove divne planine.  Sjetićemo se i takvih planinskih gorostasa sa kojima smo se družili, kakvi su bili Radonja Šekularac, Branko Kotlajić i drugi, a onda tu su divni ljudi koji su na drugi način učinili Prokletije još ljepšim, kao Hamdo Čekić, Zijo, meni dragi rahmetli Murat…  Trenutno ne mogu se sjetiti mnogih drugih dragih mojih prijatelja iz ovih krajeva, ali svi su oni u mom srcu.

Ratko Popović

Lijepa planina u ovom podnožju ne može imati loše ljude. Ko raste u takvoj ljepoti i čistoti, po meni, mora poprimiti osobine planine pod kojom živi. Zato je za mene svaka posjeta Prokletijama hodočašće!”

Umjesto moje ocjene svega što sam ovdje doživio – počev od novih poznanstava do uživanja u izvanrednim prirodnim ljepotama ovog dijela Crne Gore koje, nažalost, nedovoljno afirmišemo, dovoljno je da kažem ovo: Koliko li sam tog posljednjeg dana druženja čuo od oduševljenih posjetilaca sa raznih meridijana: “Hvala vam velika, jedva čekamo da opet dođemo iduće godine!”

Na području opštine Plav, u dijelu koji pripada Nacionalnom parku “Prokletije”, nalazi se više eko sela i gazdinstava u kojima sve više turista odmara i uživa u živopisnoj prirodi i organskoj hrani. Na povratku iz Grebaje posjetili smo Domaćinstvo Redžematović, poznato po izvanrednim uslovima za boravak u „Samelovoj kolibi“, koja se nalazi na oko 15 kilometara od Plava, u Nacionalom parku “Prokletije”.

Hamdova sestra Sanija, ćerka Elvira i sestra Saljka. Ispred njih je Vesna Janić. Sestre žive u Americi, a ćerka u Njemačkoj

U ovom domaćinstvu Ermine i Rama Redžematovića i njihovo troje djece sve je ekološko.

Hrana je organska – od domaćeg mlijeka, sira, mesa, povrća i voća…

“Zimi živimo u Plavu, a u proljeće sa stokom izdižemo u katun Bajrovića gdje ostajemo do kasne jeseni, a „Samelovu kolibu“ otvaramo od juna do oktobra. U vikendici i bungalovima imamo 24 ležaja, a gostima  je na raspolaganju noćenje sa doručkom, pansion ili polupansion. U katunu uvijek ima posla – treba raditi oko stoke, usiriti mlijeko, raditi u bašti…”, kaže Ermina.

U blizini kolibe su pješačke staze idealne za šetnju i planinarenje.

Najveći izazov je šetnja do Hridskog jezera, jednog od ovdašnjih dragulja prirode koje se od od njih nalazi na oko tri kilometra.

Posjetili smo i Hridsko jezero sa našim dragim domaćinom Bimbom Jadadićem.

Ermina Redžematović

Hridsko jezero nalazi se na najvišoj nadmorskoj visini u Crnoj Gori, na 1.970 metara. Osim planinskih vrhova Mali i Veliki hrid, koji se uzdižu iznad jezera, turisti najviše obilaze Tromeđu, Starac i Pasji vrh.

Ermina kaže da kod njih borave domaći gosti iz regiona, ali i ljudi iz dijaspore. Vidjeli smo tog dana dosta i mladih i starijih sa djecom. Kažu da je ovo idealno mjesto za one koji vole netaknutu prirodu, svjež vazduh i mir. U to se lako može uvjeriti svako ko dođe ovdje.

Njihovi gosti uživaju da beru ljekovito bilje, pečurke i druge šumske plodove koji rastu u blizini imanja. Najviše ima borovnica i malina.

Domaćinstvo Redžematovića dobitnik je nagrade Wilde Beauty Awards u kategoriji seoski turizam za 2019. godinu, koju dodjeljuje Nacionalna turistička organizacija Crne Gore.

Sada u Crnoj Gori ima oko stotinu registrovanih seoskih domaćinstava. Najviše ih je u opštinama Berane i Andrijevica, odnosno zoni Bjelasice i Komova.

Vesna Janić je ovako opisala svoje utiske:

“Hridsko jezero je pravi dragulj Nacionalnog parka “Prokletije”. Poslije dužeg pješačenja, dar od Boga je okupati se u njemu. Postoji legenda da umivanje i kupanje u njemu donosi sreću. To je legenda, ali svakako je svojevrsni užitak naći se na visini od skoro 2.000 metara nadmorske visine u toplom i magično zelenom jezeru u kom se ogledaju oštre planine i visoke jele”.

Manifestaciju „Dani dijaspore“ otvorila je predsjednica Opštine Anela Čekić.

„Opština Gusinje se zalaže za stvaranje i unapređenje uslova za uključivanje dijaspore  u društveni, ekonomski i politički život Gusinja. Stoga je posebna pažnja posvećena dijaspori, što je sastavni dio politike koju vodi i koju će voditi Opština na čijem sam čelu. Odnos Opštine Gusinje sa dijasporom zasniva se na uzajamnoj privrženosti i saradnji, pružanju pomoći i jačanju međusobnih veza, uz uvažavanje specifičnosti i potreba svih pripadnika dijaspore”, rekla je.

Čekić je dodala da smo “svjedoci brojnih investicija dijaspore u Gusinju i u Crnoj Gori, i da oni na taj način pokazuju direktnu brigu za svoju državu i svoj zavičaj”.

“Svim potencijalnim investitorima Opština Gusinje stoji na raspolaganju, te na taj način želimo pružiti sve moguće olakšice za lakše ulaganje u zavičaj i vrata Opštine su širom otvorena”.

Tekst i foto: Veseljko Koprivica