Osnovno državno tužilaštvo u Beranama uputilo je juče tamošnjem Osnovnom sudu novi zahtjev za privremeno oduzimanje spomenika Pavla Đurišića.

“Vijestima” je to rekla rukovoditeljka beranskog tužilaštva Jadranka Mićović.

To znači da je sad na potezu sud sjeverne opštine, koji treba da donese novo rješenje o privremenom oduzimanju kipa ozloglašenom četničkom komandantu. Ako to učini, odnosno ukoliko naloži oduzimanje spomenika, zadatak da obavi taj posao biće dodijeljen policiji.

List je juče objavio da nadležni državni organi zasad ne traže “odbjeglo” spomen-obilježje, jer sud nije dobio novi zahtjev tužilaštva.

Policija je 1. oktobra pokušala da zaplijeni kip, nakon rješenja koje je tog dana donio sud po zahtjevu tužilaštva, ali ga nije pronašla tamo gdje su tužioci tvrdili da se nalazi eu konaku beranskog manastira Đurđevi stupovi. Policija je dan kasnije obavijestila sud o tome, koji je potom pisao tužilaštvu.

“Vijesti” su 1. oktobra pisale da je u manastiru Đurđevi stupovi policajce dočekao iguman tog vjerskog objekta Danilo Trpčevski sa sveštenstvom, i dozvolio policijskim službenicima da pregledaju konak objekta, ali da tamo nisu našli spomenik Đurišiću.

“Iguman je kontaktirao telefonom mitropolita (budimljansko-nikšićkog) Metodija, i on je policajcima rekao da u manastiru postoje prostorije od kojih samo on ima ključ”, kazao je tada sagovornik redakcije iz vrha policije koji je upoznat s dešavanjima u Beranama.

Metodije je navodno saopštio policajcima da rješenje treba da bude adresirano na starješinu manastira, odnosno njega, a ne na igumana starješinu konaka, jer za dio prostorija samo on (Metodije) ima pristup.

“Policija je odmah obavijestila sud o novonastaloj situaciji, i čeka njegovu reakciju”, naveo je tada sagovornik.

Predsjednik beranskog suda Ivan Došljak pojasnio je prekjuče “Vijestima” da se postupak privremenog oduzimanja predmeta može pokrenuti isključivo na predlog državnog tužioca, o kom sud odlučuje rješenjem, u skladu sa članom 85 Zakonika o krivičnom postupku (ZKP).

Tim članom je, između ostalog, precizirano da će se “predmeti koji se po Krivičnom zakoniku imaju oduzeti ili mogu poslužiti kao dokaz u krivičnom postupku”, na predlog državnog tužioca, a rješenjem suda privremeno oduzeti i predati na čuvanje sudu, ili će se na drugi način obezbijediti njihovo čuvanje. Navedeno je i da rješenje o privremenom oduzimanju predmeta sadrži naziv suda koji donosi rješenje i pravni osnov za privremeno oduzimanje predmeta.

U konaku manstira Đurđevi stupovi od polovine avgusta nalazi se bronzana statua s likom četničkog komandanta. Ona je tu prenesena iz crkve u Gornjem Zaostru, gdje je premještena nakon što je uklonjena s postamenta u tom beranskom selu, gdje je otkrivena 8. avgusta.

Spomenik Đurišiću otkrio je Metodije, a statua je uklonjena istog dana u poslijepodnevnim satima. Nezakonito obilježje tada su sklonili mještani po, kako su tvrdili, “prethodnom dogovoru s policijom”. Đurišićeva statua prebačena je tada u ecrkvu Svete mati Paraskeve, a nadležna inspekcija je, uz asistenciju policije, naknadno srušila postament obilježja.

Otkrivanje spomenika izazvalo je burne reakcije u javnosti, a posebno nakon napada na ekipe “Vijesti” i “Pobjede”, koje su pokušale da zabilježe kako statuu Đurišiću uklanjaju mještani Gornjeg Zaostra.

Đurišića je 1941. vrhovni četnički vođa Dragoljub Draža Mihailović imenovao za jednog od komandanata četničkih snaga u Crnoj Gori. U narednim mjesecima, prema brojnim istorijskim izvorima, započela je Đurišićeva intenzivna kolaboracija s italijanskim, pa njemačkim okupatorom, pri čemu su njegovi četnici u više navrata izvršili masakre nad civilnim stanovništvom.

U Gornjem Zaostru je 2002. postavljen postament za spomenik Đurišiću, a 2013. i spomen-kompleks. Međutim, oboje su srušeni.

Zakonom o spomen-obilježjima propisano je sprečavanje podizanja spomenika za događaje koji označavaju gubitak slobode ili nezavisnosti Crne Gore, simbolizuju, odnosno označavaju saradnju s okupatorom, njegovim saveznikom ili pomagačem, zatim za osobe koje su bile saradnici okupatora, njegovog saveznika ili pomagača, koje su zastupale fašističke, šovinističke ili nacističke ideje ili ideologije, koje su osuđene za krivično djelo protiv čovječnosti ili drugih dobara zaštićenih međunarodnim pravom ili su proglašene ratnim zločincima…

Prema tom propisu, spomenici se podižu u skladu s programom podizanja, koji donosi skupština opštine, glavnog grada i prijestonice, uz prethodnu saglasnost organa državne uprave nadležnog za poslove kulture (Ministarstvo).

Izvor: “Vijesti”

Foto: Screenshot/RTS – Magazin Oko