Opština Pljevlja zatražila je od Ministarstva prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine da se u Prostorni plan ucrta i “crkva Pomirnica”, koja bi se gradila nedaleko od spomenika na Stražici, posvećenog partizanima palim u borbi protiv fašista i njihovih domaćih sluga.

Predsjednik Opštine Dario Vraneš (NOVA) potvrdio je “Vijestima” da je inicijativa upućena i da je crkva planirana iznad jame u koju je 1944. i 1945. godine navodno bačeno 25 četnika.

Predsjednik Pokreta za Pljevlja i predsjednik Odbora za izgradnju crkve Pomirnice Novica Stanić kaže da je u posjedu informacije da je Ministarstvo prihvatilo zahtjev opštine i u Prostorni plan Opštine Pljevlja, čija je izrada u toku, uvrstilo crkvu na Stražici.

“Imamo informaciju da je Ministarstvo uvrstilo crkvu u Prostorni plan opštine Pljevlja, ali dok ne vidim – nikome ne vjerujem”, rekao je Stanić.

Vraneš je naglasio da Opština Pljevlja “čvrsto podržava projekat izgradnje crkve Pomirnice”, u čiju bi se kriptu, prema ranijim najavama, sahranili ostaci “ujamljenih na Stražici”.

“Opština se već obratila Ministarstvu urbanizma da crkvu na Stražici uvrsti u Prostorni plan. Ako želimo da istinski baštinimo civilizacijske tekovine savremene Evrope, jedan od neophodnih uslova je i da obezbijedimo pravo na dostojanstvo svakog čovjeka, među kojima je pravo na grob. Od ovog zločina prošlo je više od 80 godina, odavno među živima nije niko ni od žrtava, ni dželata. Vrijeme je da se konačno stavi tačka na naše istorijske bratoubilačke tragedije, da se potomci i žrtava i dželata istinski izmire, a jedan od uslova je upravo da se ovim mučenicima obezbijedi pravo na dostojanstven grob. Opština Pljevlja čvrsto podržava projekat izgradnje crkve Pomirnice”, rekao je Vraneš za “Vijesti”.

Duže od četvrt vijeka Stanić traži da se pored pored spomenika partizanima na Stražici izgradi crkva Pomirnica, u čiju bi kriptu bili sahranjeni, kako kaže, mučenici sa Stražice.

Njegovu ideju nijesu prihvatali tada vladajuća DPS, ali ni Socijalistička narodna partija sa kojom je tadašnja Stanićeva partija bila na vlasti u Pljevljima, pa je projekat bio u mirovanju.

“Ako u vrijeme DPS režima nije bilo mogućnosti za ovaj civilizacijski iskorak, vjerujem da je konačno došlo vrijeme moralnog preporoda. Pljevlja su jedini grad u Evropi u kojem postoji jama u koju su komunisti u dva navrata, 1944. i 1945. godine, bez suda i suđenja bacili 25 mučenika, pripadnika Jugoslovenske vojske u otadžbini. Nažalost, Crna Gora je jedno od rijetkih mjesta u kojem su antifašisti bacali u jame svoje političke protivnike. Danas, kada se u svim evropskim gradovima planiraju groblja za kućne ljubimce, Pljevlja žive sa žigom sramote što nisu smogla snage i hrabrosti da te mučeničke kosti sahrane po božijim i ljudskim zakonitostima. Pogotovu što je to učinjeno, čak i s okupatorskim vojnicima”, rekao je Stanić, dugogodišnji poslanik Narodne stranke, Srpske narodne stranke i Nove srpske demokratije.

Odbor za izgradnju crkve Pomirnice formiran je u konacima manastira Svete Trojice u Pljevljima 2002. godine, po blagoslovu tadašnjeg vladike Mileševske eparhije Filareta. Od prije dvije godine član Odbora je i Vraneš.

“Zadatak odbora je da se na mjestu zločina, pored jame na Stražici, izgradi crkva Pomirnica i u njenu kriptu sahrane kosti ujamljenih mučenika. Od tada svakog Vidovdana služen je parastos pored jame na Stražici, gdje je na stablu postavljen krst i drvena tabla u obliku pergamenta s imenima ujamljenika. Pored toga, Odbor je inicirao i finansirao dva izdanja knjige ‘Vrijeme bratoubilaštva, građanski rat u Pljevljima 1941-1945. godine’, istoričara Slobodana Radovića. U knjizi su prvi put objavljene čitulje poginulih pripadnika Jugoslovenske vojske u otadžbini i civila koji su pobijeni od strane komunističkih vlasti zbog sumnje da su bili simpatizeri JVO”, rekao je Stanić.

I ove godine na Vidovdan, sveštenici Srpske pravoslavne crkve, u prisustvu Vraneša, članova Odbora i rodbine “ujamljenih”, služili su parastos pored jame na Stražici.

“Evo i ove godine smo se okupili ovdje oko jame na Stražici u koju su komunisti u dva navrata 1944. i 1945. bacili 25 mučenika koje su prvo ubili bez suda i suđenja. Ovih dana je u trendu priča o oslobodiocima, o saradnicima okupatora i ratnim zločincima. Ja ću se nastaviti na ono što je pomenuo mitropolit Metodije i samo nekoliko podataka da iznesem. Okupatori Njemci pobili su 84 sveštenika Srpske pravoslavne crkve. Italijani osam, ustaše 181, a naša braća, komšije i rođaci, komunisti, 213 sveštenika su ubili. Danas, njihovi potomci imaju obraza da pričaju o ratnim zločincima i saradnicima okupatora. Nego, nije ovo jedina jama. Ima ih još mnogo”, rekao je Stanić, dodavši da se “mučna tradicija jama” nastavlja i u novoj Crnoj Gori.

On se zahvalio Vranešu na podršci koju je pružio Odboru, a pozvao je i crnogorskog premijera Milojka Spajića da im se pridruži naredne godine na parastosu na Stražici.

“Uputićemo mu poziv i nadam se da kao Pljevljak neće odbiti”, rekao je Stanić

Obraćajući se prisutnima, Vraneš je rekao da su četnici “ujamljeni zato što su svjedočili vjeru Hristovu, vjeru svetosavsku, što su čuvali svoj narod i svoju otadžbinu”.

“Savremena civilizacijska Evropa baštini kulturu, baštini tradiciju i baštini pravo svakog čovjeka na svoj grob. Nažalost, u današnjoj Crnoj Gori toga još nema. Delegacija Opštine Pljevlja prvi put prije dvije sedmice bila je u Sloveniji, u Kamničkoj Bistrici na Zidanom mostu i Kočevskom rogu, gdje je takođe ujamljeno iz istih razloga preko 400 Pljevljaka. Ja vjerujem da će u narednom periodu Vlada Crne Gore i državne vlasti omogućiti osnovno civilizacijsko pravo naših predaka da imaju pravo na grob”, rekao je Vraneš, istakavši da očekuje i od Vlade da stane uz ovaj projekat.

STRAŽICA – ZAŠTIĆENI SPOMENIK KULTURE I REVOLUCIJE

Spomenik na Stražici podignut je 1961. godine na dvadesetu godišnjicu Pljevaljske bitke – najznačajnije partizanske operacije tokom prve godine rata nakon Trinaestojulskog ustanka.

Tada je nazvan Spomenik palim borcima u Pljevaljskoj bici 1. decembra 1941. godine i žrtvama fašističkog terora koji su poginuli u Narodnooslobodilačkoj borbi i socijalističkoj revoluciji naroda Jugoslavije.

Upisan je u Registar spomenika kulture kao spomenik revolucije i stavljen pod zaštitu, dok je uzvišenje Stražica 1971. godine proglašeno za mjesto stratišta masovne pogibije i strijeljanja.

U kripti spomenika se nalazi sarkofag u koji su smješteni posmrtni ostaci više od 400 ljudi, od kojih su više od 200 učesnici Pljevaljske bitke.

Bitka se odigrala 1. i 2. decembra 1941. godine, i okončana je povlačenjem partizana, uprkos tome što su uspjeli da prodru u pojedine djelove grada…

Prema istorijskim izvorima, ubijeno je i ranjeno oko 250 italijanskih vojnika, zarobljeno gotovo 100 vojnika i oficira, dok su partizanski gubici iznosili više od 200 mrtvih i gotovo 300 ranjenih…

Izvor: “Vijesti”

Foto: Pljevlja (Opština Pljevlja)