Iseljavanje Crnogoraca u zemlje Zapadne Evrope je novijeg datuma i prvenstveno je riječ o migraciji radne snage. Međutim, brojno je i iseljeništvo koje je Crnu Goru napustilo iz političkih razloga tokom 90-tih godina prošlog vijeka, a koje se vremenom pretvorilo u stalnu migraciju. U novije vrijeme sve više je prisutna i migracija stručnog i visokoobrazovanog kadra.

Proslava Dana nezavisnosti u Frankfurtu, 2019. godina

Ono što je karakteristično za ovaj dio iseljeništva jeste da održava redovne i česte kontakte sa matičnom zemljom, većina zadržava državljanstvo, svoju budućnost (ili bolje reći starost) vezuju za matičnu zemlju pa ostaju involvirani u sva društvena i politička kretanja u Crnoj Gori.

Branislav Karadžić, generalni konzul, mr Predrag Mitrović, direktor Uprave za dijasporu, Matias Gajger, gradonačelnik Ešborna, sa predstavnicima naše dijaspore Nedžadom Nurkovićem i Sokoljom Dacićem, Njemačka, 2019.

Organizovanost dijaspore u evropskim zemljama je dosta dobra pa se može reži da skoro svaka zemlja sa većom koncentracijom Crnogoraca ima organizovane klubove, udruženja ili asocijacije naših iseljenika. Najaktivniji su klubovi iz Njemačke, Luksemburga, Švajcarske, Belgije… Međutim, naša dijaspora je ipak malobrojna za neke značajnije poduhvate, a ograničavajući faktor predstavlja i njeno nejedinstvo, koje, na žalost, najčešće počiva na rivalitetu i ličnim razlozima, a u mnogo manjoj mjeri ideološkim i političkim razlikama.

Savezna Republika Njemačka

Ne postoje pouzdani podaci o broju iseljenika porijeklom iz Crne Gore koji žive u SR Njemačkoj, a pretpostavlja se da ih ima najmanje 30 hiljada.

Sa proslave Dana nezavisnosti Crne Gore u Njemačkoj 2018.

Najviše iseljenih lica je sa sjevera – iz Plava, Gusinja, Rožaja, Berana, Bijelog Polja, Bara, Ulcinja i Podgorice. Prema evidenciji Zavoda za statistiku Njemačke (DESTATIS) o stranim državljanima, u Njemačkoj je na dan 31.12.2017. godine boravilo 21.410 državljana Crne Gore. Najveći broj naših državljana živi u pokrajinama Sjeverna Rajna – Vestfalija (5300), Donja Saksonija (4430) i Baden – Vitenberg (3025). Slijede Hessen (2240), Bajern (2225) i Hamburg (1360). U ostalim pokrajinama je broj naših državljana manji (705 i niže). Treba voditi računa da se podaci DESTATIS-a odnose na državljane Crne Gore, a da veliki broj naših ljudi u Njemačkoj, posebno kod druge i treće generacije, nema crnogorsko državljanstvo i nije uključeno u ovu brojku.

Susret direktora Uprave za dijasporu sa Savom Bigovićem i dr Dejanom Sickingerom iz Udruženja Demonte iz Minhena, oktobar 2019.

Iseljavanje iz Crne Gore u SR Njemačku je novijeg datuma i prvenstveno je riječ o migraciji radne snage započete šezdesetih godina prošlog vijeka (tzv. privredna reforma iz sredine 60-tih). Međutim, brojno je i iseljeništvo koje je Crnu Goru napustilo iz političkih razloga tokom 90-tih godina i koje se vremenom pretvorilo u stalnu migraciju.

Potpredsjednik Vlade Crne Gore Rafet Husović na manifestaciji „Rožajsko veče“, Hanover 2018. godine

Uglavnom se radi o ekonomskoj emigraciji. Naravno, postoje i stručni i visoko obrazovani pojedinci (u okviru baze podataka naučne dijaspore od ukupno 250 identifikovanih naučnika porijeklom iz Crne Gore u svijetu – 10 osoba sa PhD diplomom živi i radi u Njemačkoj).

Posjeta Uprave za dijasporu našim iseljenicima u SR Njemačkoj, 2018.

Organizovanost dijaspore je dosta dobra.

Direktor Uprave za dijasporu Predrag Mitrović na sastanku sa predstavnicima dijaspore iz SR Njemačke, Luksemburga i Belgije, 2019. godina

U SR Njemačkoj, prema evidenciji Uprave za dijasporu, funkcioniše više udruženja, i to: Crnogorsko-njemački kulturni centar Berlin, Crnogorsko-saksonsko udruženje „Perper“ iz Lajpciga, Savez crnogorskih asocijacija Njemačke (SCANJ), Klub Gusinje Erkelenz, Humanitarno društvo „Merhamet“, Kulturna, sportska i humanitarna zajednica „Crna Gora“ iz Ravensburga, Crnogorsko njemačko društvo „Montehess“ iz Frankfurta, Udruženje „Sandžak-Montenegro“ iz Kelna, Udruženje Bošnjaka Kosova „UDBK“, Udruženje Balkan iz Sunderna, Udruženje „Monteduren“ iz Durena, Crnogorsko-njemačko udruženje „Montekoeln“ iz Kelna, Udruženje Monte-Eschweiler, Crnogorsko društvo „Sloga“ Bergheim, Franačko-crnogorsko društvo „Framog“ Nirnberg, Klub „Bistrica-Bijelo Polje“ Enepetal, Bošnjačka kulturna zajednica Hanover, „DeMonte“ Minhen, Crnogorskonjemačko kulturno sportski centar „Montenegro“ iz Štutgarta, FC „,Montenegro“ iz Vupertala i Zajednica udruženja iseljenika iz Crne Gore „eMDe alijansa“.

Direktor Uprave za dijasporu Predrag Mitrović na sastanku sa predstavnicima dijaspore iz SR Njemačke, Luksemburga i Belgije, 2019. godina

Aktivnosti svih udruženja koja djeluju u SR Njemačkoj odnose se na humanitarne aktivnosti i organizaciju donatorskih akcija, redovna okupljanja povodom državnih praznika Crne Gore (Dan nezavisnosti, Dan državnosti), redovnih i izbornih skupština, te sporadična okupljanja drugim povodima. Ipak, naša dijaspora iz ove zemlje ima ogroman kulturni, društveni, ekonomski pa i politički značaj za Crnu Goru, a njen potencijal je, što zbog blizine, što zbog izuzetne vezanosti za zemlju svog porijekla, još i veči.

Glavna fotografija: Direktor Uprave za dijasporu mr Predrag Mitrović sa predstavnicima crnogorskih državnih organa i institucija Dušanom Perovićem, Amerom Halilovićem, Suljom Mustafićem, princom Nikolom Petrovićem Njegošem i Željkom Stamatovićem, SR Njemačka, 2015.