Dominantnu ulogu u objedinjavanju crnogorskog iseljeništva preuzimaju asocijacije iz Amerike i Kanade, koje organizuju Prvi svjetski kongres crnogorskih iseljenika.

Crnogorski susreti u Njujorku 1999. godine – s lijeva na desno: Blažo Sredanović, Savić Rašović, Alex Obradović, Tifani Rašović i Vojislav Rašović

U Njujorku je 9. i 10. oktobra 1999. godine održan Prvi svjetski kongres crnogorskih iseljenika. Kongres su organizovala i troškove solidarno snosila ista četiri udruženja koja su organizovala susret u Čikagu. Vesna Radunović, predsjednica Njujorškog kulturnog centra bila je glavni organizator Kongresa. Gosti iseljenika iz Crne Gore bili su: mitropolit CPC Mihailo, Žarko Rakčević, predsjednik Socijaldemokratske partije Crne Gore, Branko Banjević, predsjednik Matice crnogorske, Božidar Jaredić, sekretar za informacije Vlade Crne Gore, Bojan Vuksanović, iz MIP-a, Rajko Cerović i Radoslav Rotković u ime PEN centra. Gosti Kongresa su bili i Mihailo Mandić, predsjednik Udruženja Crnogoraca Australije i Jovan Radonjić ispred Nacionalne zajednice Crnogoraca Hrvatske.

Na skup su pozvana i društva koja imaju prosrpsku orijentaciju, ali se nijesu odazvali pozivu.

Telegrame podrške uputili su Milo Đukanović, princ Nikola Petrović, Nenad Popović iz Frankfurta, Društvo Crnogoraca „Ivan Crnojević” iz Ljubljane i Čedo Đukanović iz Kranja.

Branko Banjević u Njujorku na Prvom kongresu crnogorskih iseljenika, 9. i 10. oktobar 1999.

Istupajući na Kongresu Branko Banjević je istakao da je „stvaralačka kultura vrlo bitan dio političke borbe svakog naroda za svoj subjektivitet”, a Žarko Rakčević da “nezavisnu Crnu Goru više niko ne može zaustaviti”. Rajko Cerović je rekao da je crnogorski PEN centar prva organizacija koja je dobila međunarodno priznanje i da sada, uprkos izolaciji, „možemo komunicirati sa svijetom i prenositi želje crnogorskog naroda protiv rata i bratoubilačkog stradanja na našem prostoru”. Savić Rašović je naglasio potrebu korišćenja interneta.

Kongres je usvojio „Deklaraciju dobre volje o Crnoj Gori” u kojoj se apeluje na Skupštinu Crne Gore da raspiše referendum „za sticanje nezavisnosti i povratak međunarodnog subjektiviteta”, da se Crna Gora usprotivi „pokušajima vjerskih, plemenskih, nacionalnih i regionalnih podjela i cijepanja teritorije i tkiva države Crne Gore”, te da vlast u Crnoj Gori prestane sa „negiranjem i diskriminacijom Crnogorske pravoslavne crkve”, da Crna Gora prilikom otvaranja prema svijetu „stvara uslove za saradnju sa svojom dijasporom u svim domenima”.

Prvi kongres u Njujorku 1999. – svečana večera

U zaključcima Kongresa je traženo poništenje odluka Podgoričke skupštine iz 1918. i odluke regenta Aleksandra Karađorđevića iz 1920. godine kojom je nelegalno i nasilnički ukinuta CPC, da se crnogorski jezik proglasi službenim i unese u Ustav. Čitava dijaspora je bila okupirana NATO bombardovanjem i svi su željeli da se Crna Gora iz toga izvuče sa što manje ožiljaka, a učesnici Kongresa su zbog odnosa prema izbjeglicama „bezrezervno podržali zvaničnu vlast”.

Glavna fotografija: Pozivnica za Prvi kongres crnogorske dijaspore u Njujorku 1999. godine