Viktor Ambroz i Geri Ravkin, naučnici iz SAD, dobili su Nobelovu nagradu za medicinu za 2024. godinu zbog otkrića mikro-RNK i njegove ključne uloge u rastu u životu višećelijskih organizama.

Njihov rad je doprinio da se razjasni kako se ćelije specijalizuju i razvijaju u različite tipove, poput mišićnih i nervnih, čak i kada sve ćelije u jednom organizmu imaju iste gene i rastu i žive po istom principu.

Ravkin je za Rojters govorio o radu sa Ambrozom i ranijim nagradama, i našalio se da su jedno vreme “bili i fizički spojeni”.

“On je divan, bilo je sjajno”, rekao je Ravkin i dodao da je srećan što dijeli nagradu sa “velikim prijateljem”.

Nobelov komitet je u saopštenju naveo da su laureati otkrili novi tip RNK molekula koji imaju ključnu ulogu u regulaciji gena.

“Oni su otkrili potpuno nov princip regulacije gena koji je od ključne važnosti za višećelijske organizme – uključujući i ljudske”, navodi se u obrazloženju.

Ambroz je opisao mikro-RNK kao komunikacionu mrežu među genima koja omogućava ćelijama u tijelu da prave različite složene strukture i funkcije.

Ambroz je inače profesor na medicinskom fakultetu Univerziteta u Masačusetsu, dok Ravkin predaje medicinu na Harvardu, prenosi Glas Amerike.

Krajem 1980-ih Ambroz i Ravkin su radili sa Robertom Horvicom, dobitnikom Nobelove nagrade 2002. godine, i proučavali kako se mikro-RNK ponaša kod crva, ali je u naučnoj javnosti ocijenjeno da se otkrića mogu primijeniti samo na tu vrstu. Međutim, dalja otkrića pokazala su da cio životinjski svijet funkcioniše po tom principu.

Mikro-RNK ulazi u igru kada se mRNK (messenger RNK) – koji se nalazi u vakcinama protiv kovida i za koji su naučnici nagrađeni Nobelom 2023. godine – dekodira i počne da pravi proteine, jedinice od kojih su sagrađeni i ljudi i životinje.

Profesorka Gunila Karlson sa Instituta Karolinska kaže da je prošlogodišnja Nobelova nagrada za medicinu bila usko vezana za otkrića u kovid vakcinama, ali da je ove godine napravljen korak naprijed u razumijevanju kako sve mikro-RNK može da se upotrebi u drugim aspektima. Janoš Heler, profesor biomedicinskih nauka na Univerzitetu Dablina, kaže da otkrića pokažu u razumijevanju bolesti kao što je epilepsija.

Dobitnike nagrade bira Nobelov komitet Instituta Karolinska u Švedskoj, a pobjednici su nagrađeni sa 11 miliona švedskih kruna ili oko 1,1 milion dolara.

Foto: Screenshot/Euronews