Oko 2800 osoba, među njima veliki dio pripadnika libanskog oružanog pokreta Hezbollah, koji podržava Iran, ali i ljekari, povrijeđeni su u utorak nakon što su im eksplodirali ručni dojavljivači (pejdžeri) koje su koristili za komunikaciju. Najmanje devet osoba je poginulo, a Liban i Hezbollah ustvrdili su da je Izrael odgovoran za ova događanja.

Nakon eksplozije dojavljivača koje su koristili članovi Hezbollaha, pojavila su se pitanja o tome šta je dojavljivač i kako može eksplodirati.

Dojavljivač (pejdžer) je mali elektronski uređaj koji se koristi za primanje tekstualnih poruka ili obavještenja bez potrebe za internet vezom. Uobičajeno se koristio 90-ih i ranih 2000-ih kao primarno sredstvo komunikacije, prije nego što su mobilni telefoni postali široko dostupni.

Dojavljivač, kako objašnjava britanska radijska stanica LBC (izvorno – London Broadcasting Company), radi na jednostavan način – korisnici unose šifru u uređaj, koja se prenosi u prijemni centar ili sistem koji šalje obavještenje dojavljivaču. Uređaj može prikazati tekstualne poruke ili kratka obavještenja, a u nekim modelima korisnici mogu odgovoriti na poruke ili birati određeni broj.

Iako je upotreba dojavljivača značajno opala s pojavom pametnih telefona, oni se još uvijek koriste u nekim specijalizovanim područjima, poput bolnica i zdravstvenih ustanova, gdje su cijenjeni zbog brzih i pouzdanih obavještenja.

Prema preliminarnim informacijama, do eksplozija u utorak moglo je doći zbog pregrijavanja i eksplozije baterije uređaja, piše LBC, i ističe kako su netačna nagađanja o dolasku nove serije sumnjivih dojavljivača.

Prema informacijama koje je dobila libanska televizijska mreža LBCI, prvi izvještaji ukazuju na to da je server dojavljivača bio izložen kibernetičkom ugrožavanju ili napadu, što je dovelo do instalacije skripte podataka koja je uzrokovala preopterećenje. To je vjerovatno rezultiralo pregrijavanjem litijumske baterije, koja je zatim eksplodirala, prenosi LBC. Fizičko oštećenje koje pretrpi korisnik uređaja može varirati od ozbiljnog do manjeg, zavisno o području tijela koje je izloženo kontaktu s uređajem.

CNN javlja da stručnjaci iznose dvije suprotstavljene teorije o tome kako su stotine dojavljivača mogle da eksplodiraju istovremeno. Jedna je gore pomenuta teorija da je došlo do proboja kibernetičke bezbjednosti, zbog čega su se litijumske baterije dojavljivača pregrijale i eksplodirale.

Druga, pak, govori da se radilo o “napadu na lanac snabdijevanja”, odnosno da su dojavljivači neovlašćeno modifikovani tokom procesa proizvodnje i otpremanja.

David Kennedy, bivši obavještajni analitičar američke Nacionalne bezbjednosne agencije (NSA), rekao je za CNN da se eksplozije koje se prikazuju u video-zapisima koji se dijele na internetu čine “presnažne da bi se radilo o daljinskom i direktnom hakovanju koje bi preopteretilo dojavljivač i izazvalo eksploziju litijumske baterije”.

Kennedy navodi da drugu teoriju smatra vjerovatnijom. “Vjerovatnije je da je Izrael imao ljudske operativce… u Hezbollahu… U dojavljivač bi bio ugrađen eksploziv i vjerovatno bi detonirali jedino kada bi bila primljena određena poruka”, rekao je on.

“Složenost potrebna da se ovo izvede je nevjerovatna. To bi zahtijevalo mnogo različitih obavještajnih komponenti i izvjedbi. Ljudska inteligencija (HUMINT) bila bi glavna metoda korišćena da se ovo izvede, zajedno s presretanjem lanca snaddijevanja kako bi se izvršile izmjene na dojavljivačima”, dodao je.

Izvor: “Jutarnji list”

Foto: Screenshot