Profesor fizike na Univerzitetu Michigan u Sjedinjenim Američkim Državama, dr Dragan Huterer, unuk pionirke bosanskohercegovačke matematike prof. Vere Šnajder, dio je istraživačkog tima koji stoji iza otkrića koje potresa svijet moderne kosmologije.

U saradnji s međunarodnim timom naučnika i korištenjem Dark Energy Spectroscopic Instrumenta (DESI), Huterer i kolege analizirali su šest miliona galaksija tokom perioda od 11 milijardi godina. Njihovo istraživanje sugerira da tamna energija – misteriozna sila odgovorna za ubrzano širenje svemira i činilac oko 70% njegovog sadržaja – možda nije konstantna kako se dosad vjerovalo, već se mijenja tokom vremena.

Dosadašnje naučne pretpostavke, koje su važile više od dvije decenije, jer je tamna energija otkrivena tek 1998., počivale su na tvrdnji da je tamna energija statična, a otkriće Hutererovog tima otvara nova pitanja o njenoj prirodi i ulozi u budućnosti svemira. Ovo otkriće istovremeno potvrđuje Einsteinovu teoriju gravitacije na velikim skalama.

Kako se navodi u tektu koje je objavila zvanična stranica Univerziteta Michigan, sudbina svemira zavisi od ravnoteže između materije i tamne energije: osnovnog sastojka koji pokreće njegovo ubrzano širenje. Rezultati upućuju na to da bi tamna energija, za koju se ranije smatralo da je “kosmološka konstanta”, mogla evoluirati s vremenom na neočekivane načine.

“Svjedoci smo promjene u načinu na koji ljudi razumiju univerzum. Mislim da je to prilično nevjerovatno”, rekao je Uendert Andrade, Leinweber istraživač na Univerzitetu Michigan.

„Ono što vidimo je duboko intrigantno“, rekla je Alexie Leauthaud-Harnett, glasnogovornica DESI-ja i profesorica na Univerzitetu California, Santa Cruz. “Uzbudljivo je pomisliti da smo možda na pragu velikog otkrića o tamnoj energiji i fundamentalnoj prirodi našeg svemira.”

Sarajlija Dragan Huterer, doktor je fizike i teoretičar kozmologije koji živi i radi u SAD-u, jedan je od prvih naučnika koji je, zajedno sa svojim mentorima, uradio opsežne studije o crnoj energiji – sili koja čini 75 posto svemira i uzrokuje njegovo ubrzano širenje. Profesor kosmologije na Univerzitetu Michigen završio je Drugu gimnaziju u Sarajevu gdje je i počelo njegovo zanimanje za fiziku. Rodni grad napušta na samom početku rata. Nakon mature 1991. godine, prijavio se na desetak američkih univerziteta, a primljen je na tri.

Jedan od njih bio je MIT (Massachusetts Institute of Technology) odsjek za fiziku, koji se razlikovao od drugih američkih fakulteta po tome što se istovremeno radilo, učilo i ispunjavale zadaće u većoj mjeri nego na drugim fakultetima. To je Draganu bio stvarni izazov u kojem je uživao. S obzirom da mu studentska stipendija nije bila dovoljna, usput je radio razne poslove kako bi si osigurao normalan zivot.

Nakon završetka MIT-a upisuje magistarski studij iz kosmologije u Chichagu, a nakon toga i doktorski studij. Nakon prvog doktorata uslijedilo je još šest godina specijlizacije da bi 2007. godine postao profesor doktor Dragan Huterer.

DESI je međunarodni eksperiment sa više od 900 istraživača iz preko 70 institucija širom svijeta, a njime upravlja Nacionalna laboratorija Lawrence Berkeley pri Ministarstvu energetike SAD-a, piše portal Bosna. 

Foto: Prof. Dragan Huterer (Facebook)