Vodeći ljudi Srpske pravoslavne crkve (SPC) u Crnoj Gori pokušavaju da se postave kao moralni arbitri o pitanjima Drugog svjetskog rata, favorizujući poraženu stranu i saradnike okupatora, pa se izjavama koje veličaju vođe četničkog pokreta jasno svrstavaju među one koji ne žele dobro ni Crnoj Gori, ni srpskom narodu u njoj.

Tim riječima sagovornici Vijesti tumače izjavu arhiepiskopa i mitropolita budimljansko-nikšićkog Metodija, koji je u subotu (7. juna) nakon služenja liturgije u manastiru Podmalinsko u blizini Šavnika, kazao da “od kraja Drugog svjetskog rata caruje titoističko-ustaška koalicija koja pravi genocid nad srpskim narodom”, te da su četničke vođe Dragoljub Mihailović i Pavle Đurišić bili “prvi gerilci koji su ustali protiv fašista u Evropi”, ali da su “istine o njima kasnije prikrivene lažima”.

Vjerski analitičar iz Beograda Vladimir Veljković, kazao je Vijestima da vladike u Crnoj Gori više propovjedaju četnike i domaće izdajnike, nego jevanđelje.

“Očigledno je da visoki klir SPC u Crnoj Gori pokušava da se postavi kao moralni arbitar Drugog svjetskog rata favorizujući poraženu stranu i saradnike okupatora… Zašto su odustali od propovedanja jevanđelja – nije sasvim jasno, i to ih treba pitati”, navodi on.

Teolog Vukašin Milićević, rekao je listu da je suština izjava poput Metodijeve da dodatno prodube postojeće podjele u Crnoj Gori, i da sve što je rekao mitropolit budimljansko-nikšićki – nema nikakve veze s istorijskim činjenicama.

“… Potpuno je neprihvatljivo da se Crkva i njeni predstavnici stavljaju u službu onih koji žele da, na osnovu te podjele, izazovu potpuno razdvajanje i stvaranje neprijateljstva među stanovništvom”, ocijenio je on za Vijesti.

Iz Eparhije budimljansko-nikšićke i Mitropolije crnogorsko-primorske nisu odgovorili na pitanja lista – kojim “lažima” su prikrivene “istine” o Mihailoviću i Đurišiću, te koji je razlog uzastopnih revizionističkih poruka koje dolaze od čelnika SPC u Crnoj Gori.

Početkom maja mitropolit crnogorsko-primorski Joanikije nazvao je Đurišića “velikim junakom nepobjedivog karaktera”, navodeći da se Đurišićevo junaštvo u bici u Lijevče polju “može porediti s junaštvom Pavla Orlovića”, te da je, “napadnut od udruženih neprijateljskih snaga”, tu “doživio privremeni poraz”.

Iz Višeg državnog tužilaštva (VDT) Bijelo Polje kazali su juče Vijestima da nisu formirali predmet povodom Metodijevih izjava, ali da će “nakon razmatranja sadržine izjave ocijeniti da li postoji osnov sumnje da je izvršeno krivično djelo za koje se gonjenje preduzima po službenoj dužnosti”.

Metodije je po završetku liturgije služio parastos pripadnicima prve i druge durmitorske četničke brigade i “žrtvama komunističkog progona”, Mihailoviću i pripadnicima Jugoslovenske vojske u otaždbini (JVUO). Rekao je da su se, između ostalog, okupili zbog “velikih i najvećih vitezova i heroja Drugog svjetskog rata”, kao i da je “najveća šizofrenija” ovog prostora to što je u Podgorici podignut spomenik “najvećem monstrumu”, vođi Narodnooslobodilačkog pokreta u Drugom svjetskom ratu, Josipu Brozu Titu.

KRAJNJE NEODGOVORNE IZJAVE

Milićević navodi da je “veoma neprijatno iznenađen” Metodijevim ponašanjem u posljednjih nekoliko mjeseci.

“Riječ je o čovjeku kog poznajem odranije i o kome sam do sada imao izuzetno pozitivno mišljenje – kako o njegovim ličnim kvalitetima, tako i o njegovom odnosu prema službi koju obavlja. Zatečen sam njegovim nacionalističkim ispadima, koje smatram krajnje neodgovornim, naročito u kontekstu Crne Gore, zemlje u kojoj živi i djeluje… Tim svojim ispadima pokazao je da se jasno stavlja na stranu koja ne samo da ne želi dobro Crnoj Gori, već i Srbima u Crnoj Gori, kao i srpskom narodu uopšte”, konstatuje on.

Metodije je krajem maja dobio zvanje arhiepiskopa i mitropolita. U više navrata je u beranskom selu Gornje Zaostro služio parastose četničkim komandantima, prisustvovao proslavama sa četničkim obilježjima, tvrdio da “zapadni ambasadori čine sve da nas unište”…

Upitan kako gleda na revizionističke poruke koje učestalo dolaze iz SPC, Milićević odgovara da “takve pojave posmatramo već četrdeset godina”, dodajući da “ne postoje veći neprijatelji srpskih nacionalnih interesa od srpskih nacionalista”.

“Oni svaku sramotu iz srpske istorije – kojih, budimo iskreni, nije bilo malo – pokušavaju da predstave kao vrlinu. Istinske vrline, s druge strane, ili zaboravljaju ili ih prikazuju kao slabosti, naročito kad se radi o novijoj istoriji. Na taj način daju legitimitet ekstremistima s druge strane – upravo onima protiv kojih tvrde da se bore”, ocjenjuje sagovornik.

Ukazuje da na prostoru bivše Jugoslavije “niko ne sarađuje tako dobro kao nacionalisti međusobno”, te da – da danas nema “četnika”, ne bi bilo ni “ustaša”.

“Te izjave i ponašanja direktno idu u prilog onima koji još uvijek zagovaraju politiku rata, sukoba i razaranja – ne samo fizičkog, već i moralnog. Kad je riječ o mitropolitu Joanikiju, kao ličnost ga poštujem i cijenim. Ali, upravo zato što o njemu mislim dobro, ove njegove izjave doživljavam još ozbiljnije i gore”, navodi Milićević.

Dodaje da zato smatra da su te izjave, “najblaže rečeno”, neodgovorne.

“Neodgovorne su, prije svega, prema sopstvenoj pastvi. Zašto niko ne pominje pravoslavne sveštenike iz Crne Gore koji su poginuli u Narodnooslobodilačkoj borbi? Bilo ih je nekoliko desetina. Riječ je o ljudima koji su nesporne žrtve, nesporno antifašisti, koji su se borili za slobodu svog naroda. U kontekstu objektivne, svjetske istoriografije, te činjenice su nesporne. Ali kod nas se stvari izvrću naglavačke…”, ističe on.

DEMONSTRACIJA BAHATOSTI

Na pitanje da li ovakvim izjavama vodeći ljudi SPC demonstriraju moć, Milićević odgovara da njemu to više liči na bahatost.

“Jer čak i moć nosi sa sobom odgovornost. A ovdje se ponašanje pokazuje kao krajnje neodgovorno. Mislim da su oni dozvolili da budu zloupotrijebljeni”, ocjenjuje on.

Ističe da sveštenstvo SPC ima dovoljno znanja, te da “znaju kome mogu da se obrate ako im nešto nije jasno u vezi s Drugim svjetskim ratom, pa i s onim što se dešavalo u posljednjih 40 godina”.

“Ako su zavedeni – dopustili su da to budu. I to, po meni, direktno suprotno interesima sopstvene pastve. Uprkos ličnom poštovanju koje možda osjećam, ne mogu ništa pozitivno da kažem o njihovim izjavama. Naprotiv – smatram da su katastrofalne i da nemaju nikakve veze s istorijskom istinom”, rekao je Milićević.

Vladimir Veljković poručuje da je sigurno da se izjavama Metodija i Joanikija demonstrira moć predstavnika Crkve, navodeći da političari iz vladajuće većine ćute “svjesni političke težine SPC i presudnog političkog uticaja u ne tako dalekoj prošlosti”.

Strategija za evropsku i građansku Crnu Goru (STEGA) saopštila je juče da je uputila otvoreno pismo vrhovnom državnom tužiocu Miloradu Markoviću povodom Metodijevog “antiustavnog ponašanja”, dok su iz Matice crnogorske kazali da SPC “sprovodi po Crnoj Gori svojevrsni kulturocid nad našom duhovnom i materijalnom baštinom, uz prećutnu saglasnost nadležnih institucija”.

MILATOVIĆ: VAŽNO DA SE ISTORIJSKI DOGAĐAJI TUMAČE ODGOVORNO

Šef države Jakov Milatović smatra da je važno da se istorijski događaji tumače odgovorno, u duhu činjenica i uz puno poštovanje prema žrtvama.

To je Vijestima saopšteno iz Milatovićeve Kancelarije za odnose s javnošću, na upit – kako predsjednik gleda na Metodijeve izjave, da li ih osuđuje i smatra li ih revizionističkim.

“Predsjednik Milatović dosljedno zastupa stavove utemeljene na univerzalnim vrijednostima antifašizma, koje predstavljaju temelj savremene Crne Gore i šireg evropskog demokratskog nasljeđa. Predsjednik ostaje čvrsto posvećen viziji Crne Gore kao građanske, multikulturalne i sekularne države, zasnovane na principima tolerancije, međusobnog uvažavanja i demokratskih vrijednosti”, rekli su iz Milatovićevog kabineta.

Na ista pitanja nisu odgovorili iz kabineta premijera Milojka Spajića i šefa parlamenta Andrija Mandića.

IZVIĐAJU VELIČANJE ĐURIŠIĆA

Više državno tužilaštvo Podgorica nalazi se u fazi izviđaja u slučaju veličanja četničkog vojvode Pavla Đurišića.

To je Vijestima odgovoreno iz institucije kojom rukovodi tužiteljka Lepa Medenica. To tužilaštvo je krajem maja formiralo predmet povodom izjava mitropolita crnogorsko-primorskog Joanikija i slavlja u đačkom restoranu “Radovče” u Podgorici uz pjesme kojima se slave lik i djelo Đurišića.

“U Višem državnom tužilaštvu u Podgorici formiran je predmet povodom navoda u vašem pitanju, koji se nalazi u fazi izviđaja”, rekli su listu.

Izvor: “Vijesti”

Foto: Mitropolit Metodije (Screenshot)