Čuvanje Asada na vlasti, eliminacija Islamske države, obračun s pobunjenicima koje finansiraju SAD, osiguravanje jedinog izlaza Rusije na topla mora kroz sirijske luke Tartus i Latakija – sve su to razlozi ruske prisutnosti u Siriji iza kojih stoje tri ključna interesa

Putin i Asad (Foto: YouTube/Printscreen)

Tokom i nakon napada udruženih američkih, britanskih i francuskih snaga na ciljeve u Siriji, ponovno se pokazalo se da je Rusija najveći saveznik sirijskog režima. Iz Kremlja je saopšteno da su ruski protivraketni sistemi u Siriji presreli i srušili mnogo savezničkih projektila, a predsjednik Vladimir Putin smjesta je osudio napad nazvavši ga “činom agresije na suverenu državu”. Još jednom se, stoga, analizira koji su to interesi koji Rusiju toliko snažno vežu uz Siriju.

Čuvanje Asada na vlasti, eliminacija Islamske države, obračun s pobunjenicima koje finansiraju SAD, osiguravanje jedinog izlaza Rusije na topla mora kroz sirijske luke Tartus i Latakija… Sve su to razlozi koji se nameću kao objašnjenje aktivnog učestvovanja ruske vojske u sirijskom ratu, ali ne i jedini, piše “Blic”, navodeći tri ključna razloga ruske usidrenosti u Siriji.

VELIKE BITKE ZA GRANDIOZNE PLINOVODE

Još 2012. godine pisalo se da je jedan od razloga krize u Siriji nepristajanje Bashara al-Assada na izgradnju golemog plinovoda od Katara do Evrope. Tim plinovodom presjekla bi se žila kucavica ruske ekonomije, koja živi zahvaljujući činjenici što cijela Evropa zavisi o njenim energenatima.

O tome je, podsjeća “Blic”, 2016. godine pisao Robert Kennedy jr. u svojoj analizi u časopisu “Politico”, tumačeći da su “pravi uzroci rata u Siriji Asadovo odbijanje ideje o plinovodu, uz obilno kršenje ljudskih prava, ratne zločine i diktaturu”.

Putin i Asad (Foto: YouTube/Printscreen)

Službeni razlog početka rata u Siriji bila je pobuna građana protiv jednovlašća dinastije Assad i njene diktature. No, protesti iz 2011. godine bili su nastavak onih iz 2009, iste godine kada je Katar ponudio izgradnju 1.500 kilometara dugog i deset milijardi dolara vrijednog plinovoda preko Saudijske Arabije, Jordana, Sirije i Turske do Evrope.

Glatko odbijena ideja tog plinovoda u stvari je bila svojevrsna proširena verzija plinovoda Taplin, koji su još 1947. godine htjeli da izgrade američki Bechtel i saudijski Aramco. No, i tada je projekt zaustavila Sirija. I tada je bilo protesta u sirijskim gradovima, da bi se već sljedeće godine u Siriji dogodio puč.

Italijanski dnevnik “Il Sole 24 ore” pisao je 2011. godine da je Asad 2010. počeo dogovore s Iranom, svojim šiitskim saveznikom i glavnim protivnikom SAD i Saudijske Arabije, o izgradnji plinovoda velikog kapaciteta kojim bi iranski plin išao preko Iraka i Sirije u Evropu. Asad je tada štitio svoje interese, izbjegavajući sud za ratne zločine, čuvajući leđa Putinu. Pritisak na Asada se povećavao i smrtonosni koktel bio je spreman, piše “Blic”. prenosi Slobodna-bosna.ba.

STRATEŠKI INTERESI U REGIJI PUNOJ NAFTE I PLINA

Nadalje, viševjekovna težnja Rusije da izađe na tzv. topla mora konačano je ostvarena nakon što je al-Asad, u zamjenu za vojni savez i zaštitu, Moskvi ustupio sirijske luke na Mediteranu – Tartus i Latakiju. A Putin, dobivši tako pozivnicu za igru u regiji u kojoj se nalazi čak petina svjetskih zaliha nafte i golemi dio tržišta plina, nije više imao namjeru da izađe iz te igre. Ne treba zaboraviti da je u trenutku ruskog ulaska u rat u Sirij cijena nafte bila na najnižim nivoima, što je djelovalo devastirajuće na rusku ekonomiju.

Foto: YouTube/Printscreen

Pavel Bajev, profesor Instituta za mirovna istraživanja u Oslu i bivši sovjetski akademik, izjavio je tada za “Wall Street Journal” kako pad cijena nafte znači “direktnu prijetnju ruskoj nacionalnoj bezbjednosti” i da je stoga “nadzor nad Sirijom potreban po svaku cijenu”.

ZARADA NA ORUŽJU I POSLIJERATNOJ OBNOVI

Na kraju, prodaja ruskog oružja vrtoglavo je porasla nakon što je Rusija ušla u rat u Siriji. Jasno je da rusko naoružanje još dugo neće napustiti tlo te zemlje gdje ima izvrstan poligon za testiranje. Osim toga, u aprilu 2016. godine, nedugo nakon ulaska u sirijski rat, Rusija je potpisala ugovore vrijedne gotovo milijardu dolara za infrastrukturne poslove u Siriji.

U novembru 2016. Damask je obećao da će pri sklapanju poslova Moskva imati prioritet. Nekoliko energetskih firmi povezanih s Kremljem već je počelo da posluje u Siriji na polju nafte, plina i rudarstva. Rusija i Sirija razmišljaju čak o osnivanju zajedničke banke preko koje bi se olakšale transakcije.