Crnogorska udruženja iz Slovenije oštro osudila skup u Kamniškoj bistrici: „Događaj održan bez znanja i saglasnosti dijaspore“
„Iskreno i duboko nas zabrinjava što se ovakav događaj uopšte održao na teritoriji Slovenije, i to pod crnogorskim imenom i simbolima, uz prisustvo predsjednika Skupštine Crne Gore Andrije Mandića i čak dvojice ministara i nekih poslanika Skupštine.“ U saopštenju se podsjeća na istorijski kontekst i postavljaju ozbiljna pitanja o učesnicima koji su 1945. godine, zajedno sa njemačkom SS divizijom pod komandom generala fon Lera, stigli u Sloveniju, „do zuba naoružani“. „Treba istaći da svaki umrli ima pravo na svoj grob i da se na njega sjećaju njegovi potomci. Ali o događaju i umrlima u Kamničkoj Bistrici, postavljamo svim prisutnima, ne samo retoričko pitanje: sa kojom njemačkom SS divizijom, na čijem čelu je bio zloglasni komandant fon Ler, su došli svi ti u Sloveniju?“
Savez „Kulturni centar crnogorskih društava Slovenije“ oglasio se povodom nedavne spomen-svečanosti održane u Kamniškoj bistrici, na kojoj je predsjednik Skupštine Crne Gore Andrija Mandić, u pratnji mitropolita Srpske pravoslavne crkve Joanikija i Metodija, položio vijenac u znak sjećanja na stradale pripadnike četničkog pokreta i civile. Riječ je o grupama koje su, pri kraju Drugog svjetskog rata, zajedno s ustaškim i nacističkim jedinicama pokušale da se povuku prema Austriji. Većina njih, ponajviše ustaša i domobrana, bila je zarobljena i potom likvidirana od strane jedinica Jugoslovenske armije, kao čin odmazde za ratne zločine počinjene tokom rata.
U saopštenju Saveza naglašava se da je ovaj događaj organizovan bez ikakvog znanja, saglasnosti ili učešća crnogorskih društava koja djeluju u Sloveniji.
Savez „Kulturni centar crnogorskih društava Slovenije“ čine sljedeće organizacije:
- Savez crnogorskih društava Slovenije, Ljubljana
- Društvo Plavljana i Gusinjana „Izvor“, Kranj
- Društvo Crnogoraca i prijatelja Crne Gore „Montenegro“, Ljubljana
- Crnogorsko kulturno društvo „Komovi“, Maribor
- Kulturno sportno društvo „Montenegro – Bihor“
- Kulturno i sportno društvo „Sandžak“, Kamnik
U reagovanju Saveza „Kulturni centar crnogorskih društava Slovenije“ se navodi da je pomenuto okupljanje u Kamniškoj Bistrici u medijima najavljeno kao događaj u organizaciji “crnogorskog nevladinog udruženja”, a da su čak i medijski prenesene riječi protivljenja Čeda Đukanovića, predsjednika K.P.S. društva “Morača”, koje nije osnivač Saveza.
„Iskreno i duboko nas zabrinjava što se ovakav događaj uopšte održao na teritoriji Slovenije, i to pod crnogorskim imenom i simbolima, uz prisustvo predsjednika Skupštine Crne Gore Andrije Mandića i čak dvojice ministara i nekih poslanika Skupštine.“
U saopštenju se podsjeća na istorijski kontekst i postavljaju ozbiljna pitanja o učesnicima koji su 1945. godine, zajedno sa njemačkom SS divizijom pod komandom generala fon Lera, stigli u Sloveniju, „do zuba naoružani“.
„Treba istaći da svaki umrli ima pravo na svoj grob i da se na njega sjećaju njegovi potomci. Ali o događaju i umrlima u Kamničkoj Bistrici, postavljamo svim prisutnima, ne samo retoričko pitanje: sa kojom njemačkom SS divizijom, na čijem čelu je bio zloglasni komandant fon Ler, su došli svi ti u Sloveniju?“
U saopštenju se podsjeća da je fon Ler komandovao zračnom flotom koja je bombardovala Beograd 1941. godine i da se 15. maja 1945. predao sa svim snagama, uključujući i četnike, ustaše, baliste, ljotićevce i nedićevce.
„Zašto i kako – neka govore i istražuju istoričari, a predsjednik Skupštine Crne Gore sigurno nije taj koji može ocjenjivati istorijske i nesumnjive činjenice.“
Savez ističe da nijedno od crnogorskih društava u Sloveniji nije bilo kontaktirano, pozvano niti konsultovano u vezi sa ovim događajem.
„Da nas je iko pitao, vrlo jasno bi se znalo da ovakva inicijativa nema podršku naše zajednice. Zato i ne znamo koje je to nevladino udruženje (iz Slovenije nije) organizovalo taj skup.“
Uprkos tome, u javnosti se više puta pominjalo prisustvo predstavnika crnogorske iseljeničke zajednice, što Savez odlučno demantuje.
„To je potpuna neistina. Nijedan član naših društava nije bio pozvan, niti je prisustvovao događaju, niti je bilo ko od nas želio da bude njegov dio.“
Posebno se ističe zabrinutost jer je u ime naroda i dijaspore govorio predsjednik Skupštine Crne Gore.
„Postavlja se pitanje u kojoj funkciji je bio predsjednik Andrija Mandić i ko ga je ovlastio, i po kojem kriterijumu, da na ovom pomenu govori u ime iseljeništva? Ako je to bila državna delegacija – ko ga je primio u Sloveniji? To što ga je primio predsjednik Državnog vijeća Skupštine RS (drugi i nevažan dom), je ponižavajući nivo.“
Savez takođe ukazuje da je predsjednik Skupštine, tokom višednevnog boravka u Sloveniji, ignorisao crnogorsku dijasporu.
„Kako to da u tri dana boravka nije imao vremena da se susretne sa predstavnicima iseljenika? Bez obzira kakav je, ovaj predsjednik je i naš predsjednik.“
Na kraju, Savez traži pojašnjenje:
„Postavlja se pitanje kojim prijevoznim sredstvom je predsjednik doputovao u Sloveniju, ko mu je bio saputnik i ko snosi troškove putovanja svih njegovih saputnika na ovom, zasigurno privatnom skupu. Dužan je pojašnjenje, prije svega crnogorskoj javnosti.“
Upravni odbor Saveza „Kulturni centar crnogorskih društava Slovenije“
- Nenad Martinović, predsjednik
- Doc. dr. Peđa Ašanin Gole
- Skender Bajrović, prof. likovne umjetnosti
- Nora Pavićević
