Crnogorska pravoslavna crkvena opština u Njujorku 28. februara organizuje donatorsko veče kako bi prikupila sredstva za kupovinu crkvenog objekta Crnogorske pravoslavne crkve (CPC) u ovom gradu.

Ovaj značajan događaj okupiće Crnogorce i njihove prijatelje, a prisutne će prigodnom besjedom pozdraviti mitropolit crnogorski Boris.

“Neophodnost i velika potreba pravoslavnih Crnogoraca koji u Americi nemaju nijednu svoju crkvu, okupila je u Njujorku čestite, vrijedne Crnogorce koji su sa blagoslovom mitropolita crnogorskog Borisa organizovali crkvenu opštinu Crnogorske pravoslavne crkve u Njujorku, i odlučno rade na ostvarenju cilja da imaju svoj duhovni dom – crkvu.
Ne treba zaboraviti pregnuće i rad patriota u dijaspori koji su prije dvije decenije pokušavali da ostvare ovaj plemeniti cilj. Stvaranje uslova za izgradnju ili kupovinu crkve koja bi bila mjesto okupljanja pravoslavnih Crnogoraca i njihovih prijatelja nije samo potreba mnogih vjernika u Njujorku, već i dokaz da su svjesni svoje duhovnosti i bitnosti tradicije u kojoj žele da vaspitavaju svoju đecu i sve naredne generacije.

Odziv prijatelja drugih vjera i nacija koji žele da pomognu i učestvuju u ovom bitnom događaju za pravoslavne Crnogorce i ostvarenju prava da oni kao vjernici CPC u Americi imaju svoju crkvu, govori o dobrim odnosima u dijaspori iz Crne Gore. Pomažući i podržavajući jednako izgradnju i džamije, katoličke ili pravoslavne crkve, iseljenici iz Crne Gore pokazuju međuversko i međunacionalno zajedništvo i dobre odnose”, navodi se u saopštenju.

Iz Crnogorske pravoslavne crkvene opštine podsjećaju da je dijaspora dala nemjerljiv doprinos kako obnovi samostalnosti crnogorske države, tako i obnovi Crnogorske pravoslavne crkve, jer prvi mitropolit, sv. Antonije Abramović, vratio se u Crnu Goru iz Kanade i obnovio CPC.

“Nemjerljiva je pomoć i pregnuće sinova i šćeri Crne Gore koji žive u dijaspori, koji su svi zajedno pomogli Crnoj Gori da se vrati sebi. Najveća i najaktivnija pomoć iz dijaspore bila je od naših udružena iz Sjedinjenih Američkih Država i Kanade”.

Iz Crnogorske pravoslavne crkvene opštine navode da je Crna Gora imala nesreću da se iz nje stalno iseljavalo iz raznoraznih okolnosti, a vrlo rijetko vraćalo.

“Po nekim podacima, već 1907. godine u Śevernoj Americi je bilo preko 17.000 Crnogoraca. Iz današnje perspektive teško je zamisliti nivo njihove spremnosti, odlučnosti i preduzimljivosti da se otisnu u nepoznato u potrazi za boljim životom.
Najveći broj naših ljudi, bez znanja jezika, obično je išao na rad đe su bili najteži poslovi i najbijednija plata. To su pretežno bili rudokopi. Tako su prva velika naselja Crnogoraca bila u Bjutu, u Montani i Hazletonu, u Pensilvaniji, Galvestonu, Teksas. Kasnije su, tokom „zlatne groznice”, počela iseljavanja u Kaliforniju i Nevadu.”

Sva ta mjesta su vezana i za izgradnju prvih bogomolja i formiranje kulturnih udruženja. Nažalost, kada je Crna Gora poslije 1918. godine ostala bez svoje države, svoje crkve i svih nacionalnih prava, to se prenijelo i na naše ljude u Americi. Doprinijeli smo tome i sami, jer jedan dio naših sunarodnika podržao one koji su okupirali Crnu Goru.

U izgradnji prvih hramova u Americi učestvovali su Crnogorci. Tako je bilo sa prvom crkvom izgrađenom 1895. u Galvestonu (posvećena Sv. caru Konstantinu i carici Jeleni), čiji je glavni ktitor bio katolik iz Boke. U izgradnji crkve u Džaksonu isto su učestvoli Crnogorci i knjaz Nikola koji je poslao pomoć i zastavu Crne Gore koja se i danas čuva tamo. Slično je i sa crkvom Sv. Vasilija Ostroškog u Angels Kampu, Kalifornija, koja je podignuta 1909. godine. Kao i crkva Svetog Vasilja u Detroitu, đe je služio arhimandrit CPC Nikodim Janjušević sve do 1923. godine. Sve ove crkve sada pripadaju SPC.

Ništa bolja sudbina nije bila ni sa crnogorskim kulturno-literalnim, umjetničkim i folklornim društvima, osnovanim od Bjuta, Detroita, Čikaga, Njujorka, do San Franciska. Jer je formiranjem Kraljevine Srba Hrvata i Slovenaca od 1918. svuda brisan naziv koji je u sebi sadržao prefiks crnogorski“, navodi se u saopštenju.

Foto: Privatna arhiva