Porast popularnosti kineske aplikacije za vještačku inteligenciju (AI) DeepSeek doveo je do rasprodaje akcija u velikim tehnološkim kompanijama u ponedeljak, 27. januara.

DeepSeek je brzo pretekao rivale, poput ČetGPT-a, i postao najbolje ocijenjena u Eplovoj prodavnici aplikacija.

Dionice američkih tehnoloških giganata poput Mete, Nvidije i Gugla naglo su pale u ponedjeljak, a popularnost kineske aplikacije je oborila i cijene akcija u Evropi.

To je dovelo u pitanje rašireno uvjerenje da je Amerika neprikosnoveni lider u oblasti vještačke inteligencije, a upitan je i obim investicija koje kompanije iz SAD planiraju.

Iza aplikacije stoji otvoreni kod (open source) DeepSeek-V3 model.

Stručnjaci koji su ga napravili tvrde da je razvijen za manje od šest miliona dolara, što je značajno niže u poređenju sa milijardama koje rivali troše.

Ove tvrdnje osporavaju drugi stručnjaci iz oblasti vještačke inteligencije.

Uspon DeepSeek-a dolazi u trenutku kada Amerika ograničava prodaju napredne čip tehnologije za razvoj vještačke inteligencije u Kini.

Kako bi nastavili rad bez stabilnog priliva uvezenih naprednih čipova, kineski stručnjaci za AI međusobno dijele sopstveni rad i eksperimentišu sa novim pristupima AI tehnologiji.

Ovo je dovelo do nastanka AI modela koji zahtijevaju manje računarske snage. Takođe koštaju manje nego što se smatralo da je moguće i to može da preokrene industriju.

Pošto je DeepSeek-R1 pokrenut ranije ovog mjeseca, kompanija se pohvalila performansima na nivou jednog od poslednjih modela OpenAI-a, kada se koristi za matematičke zadatke i kodiranje.

Mark Andresen, savjetnik američkog predsjednika Donalda Trampa i investitor iz Silikonske doline, opisao je DeepSeek-R1 kao „AI Sputnjik momenat”, što je referenca na satelit koji je lansiran u Sovjetskom Savezu 1957. godine.

Tada se smatralo da je Amerika bila nespremna za tehnološki uspjeh njegovih rivala.

Popularnost DeepSeek-a iznenadila je tržište.

Cijene akcija ASML-a, danskog proizvođača čip opreme, pale su za više od deset odsto, dok su akcije Simens Energy, koji pravi hardver povezan sa AI, pale za 21 odsto.

„Ova ideja o jeftinoj kineskoj verziji nije nužno bila u prvom planu, tako da je malo iznenadila tržište”, rekla je Fiona Kikota, viša istraživačica tržišta u kompaniji City Index.

„Ako iznenada dobijete ovaj jeftini AI model, to će izazvati zabrinutost za profit kod rivala, posebno imajući u vidu sumu uloženu u skuplju AI infrastrukturu.”

Vei-Sern Ling, savjetnik za tehnološki kapital iz Singapura, rekao je za BBC da bi ovo „potencijalno moglo da poremeti investicije za cio lanac snabdijevanja za vještačku inteligenciju”.

Iako bi DeepSeek mogao da ugrozi dominantnu poziciju američkih kompanija kao što je OpenAI, problemi sa kojima se suočavaju kineske firme mogu da otežaju njihov razvoj, upozorio je Citi, bankarski gigant sa Volstrita.

„Procjenjujemo da je, u restriktivnijem okruženju, pristup SAD naprednijim čipovima prednost”, navode analitičari u izvještaju.

Prošle nedjelje, konzorcijum američkih tehnoloških firmi i stranih investitora najavio je The Stargate Project, kompaniju koja ulaže 500 milijardi dolara u vještačku inteligenciju u Teksasu.

KO JE OSNOVAO DEEPSEEK?

Kompaniju je 2023. godine osnovao Liang Venfeng u Hangdžouu, gradu na jugoistoku Kine.

Ovaj 40-godišnjak, diplomirani IT inženjer, takođe je osnovao hedž fond koji je stao iza DeepSeek-a.

Navodno je napravio prodavnicu Nvidia A100 čipova, kojoj je sada zabranjen izvoz u Kinu.

Stručnjaci vjeruju da ga je ova kolekcija – za koju neki procjenjuju da iznosi 50.000 čipova – navela da pokrene DeepSeek tako što je upario ove čipove sa jeftinijima koji se još uvijek mogu uvoziti.

Liang je nedavno viđen na sastanku IT stručnjaka i kineskog premijera Li Đanga.

U intervjuu za Kinesku akademiju u julu 2024, Liang je rekao da je iznenađen reakcijom na prethodnu verziju njegovog modela vještačke inteligencije.

„Nismo očekivali da će cijene biti tako osjetljivo pitanje”, rekao je.

„Jednostavno smo pratili sopstveni tempo, izračunavali troškove i u skladu s tim postavljali cijene.”

Izvor: BBC na srpskom

Foto: Ilustracija (Screenshot)