Prema preliminarnim podacima Centralne banke Crne Gore (CBCG) za 2024. godinu, ukupan priliv doznaka iz inostranstva iznosio je 843,62 miliona eura, što predstavlja povećanje od 51,37 miliona eura ili 6,48% u odnosu 2023.

„Priliv ostvaren u 2024. godini predstavlja rekordan iznos priliva doznaka, posmatajući dostupnu seriju podataka od 2010. godine“, kazali su portalu Bankar iz Centralne banke Crne Gore.

Kako navodi Bankar, doznake su iznosile koliko i ukupan priliv stranih direktnih investicija. SDI u 2024. godni iznosile su 856,99 miliona eura, odnosno svega 13 miliona više od iznosa koji je evidetiran po osnovu doznaka.

„Prema preliminarnim podacima Centralne banke, ukupan priliv doznaka iz inostranstva u 2024. godini iznosio je 11,31% BDP-a, što ukazuje na njihov značajan doprinos ekonomiji. U 2023. godini doznake iz inostranstva iznosile su 11,38% BDP-a“, kažu iz CBCG.

Takođe, treba uzeti i obzir činjenicu da je ovo iznos koji se evidentira putem formalnih kanala, te da mnogo više novca stiže u našu zemlju preko neformalnih kanala. Iz Centralne banke, koja radi procjenu, objašnjavaju da se ona zasniva na metodologiji razvijenoj u saradnji sa ekspertima Međunarodnog monetarnog fonda, a temelji se na analizi tokova kroz formalne kanale.

„Procjena obuhvata doznake koje se realizuju u gotovini, kao i prilive zarada pomoraca, čime se upotpunjuje slika ukupnog priliva doznaka u Crnu Goru. Na osnovu raspoloživih pokazatelja, procjenjuje se da se u prosjeku oko 30% ukupnih doznaka realizuje kroz neformalne kanale“, navode iz CBCG.

Objašnjavaju da oni evidentiraju doznake prvenstveno na osnovu podataka koje dostavljaju komercijalne banke kroz platni promet sa inostranstvom (ITRS). U okviru tih podataka, kako navode, obuhvaćeni su i transferi realizovani putem drugih formalnih kanala (npr. platne institucije, poštanske službe, elektronske novčane platforme), jer se i oni u krajnjoj instanci izvršavaju preko bankarskog sistema.

„Takođe, za potrebe statistike platnog bilansa koristimo i dodatne izvore za procjenu ukupnog priliva doznaka, uključujući carinske prijave i RN-1 izvještaje o prilivu i odlivu sredstava sa računa u inostranstvu, kao i procjene, dok za praćenje pojedinačnih tokova po vrstama kanala transfera, CBCG nije nadležna“, ističu iz CBCG i napominju da je priliv doznaka iz inostranstva predstavlja jedan od najstabilnijih oblika eksternog finansiranja u statistici platnog bilansa Crne Gore, sa izraženom otpornošću na eksterne šokove i promjene u globalnim ekonomskim kretanjima.

A statistika Centralne banke pokazuje da je u 2024. godini najveći priliv doznaka zabilježen iz Sjedinjenih Američkih Država, Italije, Irske, Ujedinjenog Kraljevstva, Srbije i Njemačke.

„Ove zemlje zajedno čine 63,61% ukupnog priliva doznaka iz inostranstva evidentiranih kroz ITRS. Struktura priliva po zemljama ne mijenja se značajno iz godine u godinu. Važno je napomenuti da se zbog specifičnosti izvora podaci odnose na zemlje iz kojih je izvršeno plaćanje. Na primjer, ukoliko se transfer vrši putem platne institucije sa sjedištem u Irskoj, u statistici se bilježi da je izvor doznake Irska, iako je početna uplata možda potekla iz druge zemlje. Takođe, geografska struktura nije dostupna za procijenjeni dio ukupnog priliva doznaka koji obuhvata neformalne kanale, poput gotovinskih transfera i zarada pomoraca. Iz tog razloga ne objavljujemo podatke po pojedinačnim zemljama, jer bi one mogle navesti na pogrešan zaključak“, kazali su iz CBCG.

Iz Crne Gore najviše novca ka Srbiji

S druge strane, u 2024. godini iz zemlje se odlilo 198,17 miliona eura, što, kako navode iz CBCG, predstavlja povećanje od 50,48 miliona eura ili 34,18% u odnosu na odliv ostvaren u 2023. godini.

„Prema podacima iz ITRS-a, u 2024. godini najveći odliv doznaka zabilježen je ka Srbiji, Ruskoj Federaciji, Bosni i Hercegovini, Turskoj, Njemačkoj i Ukrajini“, ističu iz CBCG i dodaju da ovih šest država predstavljaju 71,56% udjela u ukupnom odlivu doznaka zabilježenog kroz ITRS.

„Kao i kod priliva, geografska struktura odnosi se na zemlje plaćanja te ne objavljujemo podatke po zemljama pojedinačno“, pojasnili su iz CBCG.

Iz Centralne banke ističu i da kada je riječ o strukturi i geografskom porijeklu priliva, nije bilo značajnijih promjena. Posmatrano prema strukturi priliva doznaka iz inostranstva, najveći priliv ostvaren je po osnovu ličnih transfera u iznosu od 411,26 miliona eura (48,75% ukupnog priliva). U pitanju je novac koji zaposleni iz inostrantva šalju svojoj porodici.

„Po osnovu kompenzacija zaposlenih, gdje je ostvareni priliv iznosio 379 miliona eura (44,93% ukupnog priliva). Pozitivna kretanja kod ove dvije kategorije najviše su uticala na rast ukupnog priliva doznaka. Rast priliva kompenzacija zaposlenih iznosio je 24,55 miliona eura ili 6,93%, dok je povećanje priliva ličnih transfera iznosilo 21,37 miliona eura ili 5,48%. Na ostale tekuće transfere odnosilo se 53,36 miliona eura ili 6,33% ukupnog priliva doznaka, i veći su za 11,37% u odnosu na 2023. godinu“, saopštili su iz CBCG.

Izvor: Forbes